کتابخانه مجازی ادبیات

کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...

فرهنگ و تمدن ایران چون خورشیدی تابان پرتو خرد اهورایی خود را در طول هزاره‌های متمادی، از زمانی که دنیا اولین گام‌های خود را در راه زندگی اجتماعی برمی‌داشت و هنوز در تاریکی جهل و بی‌قانونی دست‌وپا می‌زد، سخاوتمندانه بر سراسر جهان گسترانیده است. این کتاب دربردارنده اهمیت و ارزش زبان و ادب فارسی است و شامل این مطالب می‌باشد: ادب و ادبیات، آشنایی با فرهنگ و تمدن ایران، فلسفه ایران باستان و زرتشت، زبان فارسی، فردوسی و شاهنامه، علم و تمدن در ایران باستان، و نقش ایرانیان در بنیان‌گذاری تمدن بزرگ اسلامی.

اين نوشتار، به بررسي ميزان و چگونگي تاثير متون كهن فارسي بر نثر داستاني معاصر اختصاص دارد. بدين منظور، آثار داستاني هشت نويسنده معاصر مورد ارزيابي قرار گرفت. اين هشت تن عبارتند از: جمالزاده، علوي، چوبك، دانشور، آل‌احمد، گلستان، گلشيري، دولت‌آبادي. نتيجه ارزيابي آثار اين نويسندگان، نشان مي‌دهد كه آنان از جهاتي مانند گزينش واژگاني، جمله‌بندي، كاربرد صنايع ادبي و .... به طور محسوس از متون كهن فارسي متاثر بوده‌اند.

اين مقاله به بررسي رمزشناختي داستان شيخ صنعان از کتاب منطق‌الطير عطار نيشابوري اختصاص دارد. در اين بررسي با درنظر گرفتن جايگاه اين داستان در منظومه عطار، نمادهاي آن با توجه به روايت متون مقدس از خلقت آدم و حوا و هبوط آن دو از بهشت به زمين، بازتعريف شده است. به نظر مي‌رسد که هدف غايي عطار از بيان اين روايت رمزي، ارائه تفسيري عاشقانه از سرگذشت انسان باشد. بر اين اساس مي‌توان شيخ صنعان را سرنمون ازلي آدم، دختر ترسا را سرنمون ازلي حوا، مکه را سرنمون ازلي بهشت، روم را سرنمون ازلي دنيا و سفر شيخ صنعان را از مکه به روم و بازگشت از روم به مکه، سرنمون ازلي هبوط آدم و حوا به زمين و بازگشت آن دو به آسمان دانست.