گونههای ادبی از لحاظ محتوا به ادب حماسی، غنایی، تعلیمی و نمایشی دستهبندی شده است. این گونهها با یکدیگر تداخل دارند. به دیگر سخن، یک اثر غنایی ممکن است دارای بخشهای حماسی باشد و در یک اثر حماسی میتوان نشانههایی از شعر تعلیمی یا غنایی دید. که حضور عناصری از یک گونه ادبی در گونهای دیگر، گاه موجب تنوع و افزایش جذابیت اثر است و گاهی گسیختگی لحن و زبان اثر را سبب میشود. بهمن نامه (5-6 ق) اثر ایرانشاه بن ابی الخیر یکی از منظومههای حماسی است که تهی از جنبههای غنایی نیست. در این مقاله، بررسی موضوعات غنایی و هماهنگی یا عدم تناسب آنها بامتن حماسی مد نظر بوده اس، زیرا دو گونه ادب حماسی و ادب غنایی با یکدیگر تفاوت دارند. در این مقاله موضوعات غنایی موجود در این منظومه، استخراج و دستهبندی شده که حاصل آن شناسایی دوازده موضوع غنایی از جمله: اعتذار، سوگند، نیایش، مرثیه، مدح، شکواییه، مفاخره، هجو و ... است. در این موضوعات غنایی، لحن حماسی و قدمت زبان رعایت شده است. حضور موضوع غنایی موجب گسست در لحن حماسی نبوده و این اثر دارای وحدت لحن است.
این کتاب به سه زبان فارسی، عربی و فرانسه است که در سال 1370 توسط دانشگاه علامه طباطبایی با تصاویری از افسون (کورین) معینفر انتشار یافته است. این کتاب روایت بخشی از حماسه بزرگ ایرانی است. حماسه بزرگ ایرانی به نظم درآمده به وسیلۀ فردوسی در شاهنامه، سام پهلوان سالار سیستان، مدتها از داشتن فرزند محروم بود و بدین خاطر سخت غمگین. تمام امیدش به مارویی از شبستانش بود که سرانجام از او بارور شد و فرزندی به دنیا آورد: پسری زیبا، با صورتی درخشان اما با موهای سپید.
در این کتاب مقایسهای بین شاهنامه از یکسو و دو اثر هومر (با این فرض که ایلیاد و اودیسه هر دو از هومر است) از سوی دیگر به عمل آمده است. اما بخش تاریخی شاهنامه را نمیتوان با آثار هومر مقایسه کرد؛ بنابراین شش جلد از نه جلد شاهنامه فردوسی در این کتاب با دو جلد اثر عظیم هومر مقایسه شده است؛ چراکه سه جلد آخر شاهنامه دوران تاریخ مکتوب را دربر میگیرد و خصلت اساطیری ندارد.
جلد اول کتاب مشتمل بر پنج گفتار است که هر گفتار نیز به طور معمول مشتمل بر فصول و بخشهای متعددی است. از گفتار ششم تا دهم در جلد دوم و از گفتار یازدهم تا پانزدهم نیز در جلد سوم آمده است. در جلد اول جغرافیای اردبیل و تاریخچه آن تا زمان مشروطیت بررسی شده است. جلد دوم با گفتاری در رابطه با بررسی تاریخی حوادث و اتفاقات این شهر در زمان پهلوی آغاز شده است. گفتارهای بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نیز ابنیه و آثار تاریخی آن اختصاص یفته است. در گفتار آخر نیز نقدهای بزرگان درباره کتاب آورده شده است. در جلد سوم اولین گفتار به تاریخ اردبیل از شهریور 1320 تا انقلاب اسلامی اختصاص دارد. مباحثی مانند اقتصاد، بازرگانی، پزشکب و .... از دیگر مطالب این مجلد است. در بخش فرهنگ و معارف به تعلیم و تربیت قدیم و جدید و چگونگی شکلگیری مدارس جدید و نیز نهادهای فرهنگی ـ هنری پرداخته شده است.
جلد اول کتاب مشتمل بر پنج گفتار است که هر گفتار نیز به طور معمول مشتمل بر فصول و بخشهای متعددی است. از گفتار ششم تا دهم در جلد دوم و از گفتار یازدهم تا پانزدهم نیز در جلد سوم آمده است. در جلد اول جغرافیای اردبیل و تاریخچه آن تا زمان مشروطیت بررسی شده است. جلد دوم با گفتاری در رابطه با بررسی تاریخی حوادث و اتفاقات این شهر در زمان پهلوی آغاز شده است. گفتارهای بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نیز ابنیه و آثار تاریخی آن اختصاص یفته است. در گفتار آخر نیز نقدهای بزرگان درباره کتاب آورده شده است. در جلد سوم اولین گفتار به تاریخ اردبیل از شهریور 1320 تا انقلاب اسلامی اختصاص دارد. مباحثی مانند اقتصاد، بازرگانی، پزشکب و .... از دیگر مطالب این مجلد است. در بخش فرهنگ و معارف به تعلیم و تربیت قدیم و جدید و چگونگی شکلگیری مدارس جدید و نیز نهادهای فرهنگی ـ هنری پرداخته شده است.