از میان عناصر تلمیحی شعر فارسی، مضامین آیین مسیحیت به انگیزههای گوناگون همواره مورد توجه شاعران بودهاست. در شعر معاصر فارسی نیز کاربرد این عناصر و مضامین چشمگیر است و ازجمله احمد شاملو با کاربردی دیگرگون بیش از دیگران از آنها استفاده کردهاست. این شاعر به سبب مطالعه عمیق و پیگیر متون گذشته (بهویژه متون نثر دینی، تاریخی و اسطورهای)، مطالعه آثار ادبی جهان مسیحیت، نگاه متکثر فرا ایرانی ـ فرا اسلامی و نیز آشنایی و ازدواج با خانم آیدا سرکیسیان، انس و آشنایی عمیقی با آموزهها و مسائل مسیحیت پیدا کرد و در 25 شعر مهم و شاخص خود به طرح این موضوعات پرداخت. استفادههای شاملو از این موضوعات، عمدتاً مطابق متون و منابع مسیحی است. او کوشیدهاست از تلمیحات و مضامین تاریخی و دینی مسیحیت به گونهای روزآمد و نمادین استفاده کند. از سوی دیگر، توجه به این عناصر و موضوعات در ساخت واژگان و بافت جملات و گسترش ظرفیت فرهنگی، تاریخی، اسطورهای و اجتماعی شعر او تأثیر بسیار داشتهاست.
موضوع کتاب مجموعه اشعاری است از حسین روشندل که در سال 1346 توسط چاپخانه علمیه تبریز منتشر شده است.
در این اثر، نگرش و دیدگاههای سهراب سپهری و فروغ فرخزاد که در آثارشان انعکاس یافته، بررسی شده است .برای این منظور، نگارنده شعر ((مسافر)) سهراب سپهری را برگزیده، ابتدا ساختار درونی و بیرونی آن را تشریح و سپس بنیانهای فکری و معرفتهای عرفانی، روان شناختی و تاریخی آن را بیان میکند .در بخش دوم نیز برای بررسی و تبیین نگاه فروغ فرخزاد به مجموعه هستی، منظومه ((ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد)) انتخاب و بعد از بازخوانی، ساختار آن شروع و بیان شده است.
شيخ بهايي دانشمند بزرگ قرن ده و يازده هجري از هنرها و دانشهاي بسياري چون معماري، شعر، رياضي، نجوم، حكمت، فقه و حديث بهرهمند بود. اما، بيگمان، وجود طنز در آثار و افكارش و توجه او به نقد طنزآميز، لطيفهاي غريب مينمايد و مقام شيخ الاسلامي و پايگاه و منصب فقهي و ديني او در دربار صفوي و در ميان مردم نيز وجود اين امكان را در انديشه و سلوك و آثار شيخ بسي دور نشان ميدهد؛ با اين همه واقعيت آن است كه طنز به عنوان ابزاري تاثيرگذار در كار انتقاد اجتماعي اخلاقي و آگاهي بخشي اجتماعي مورد توجه شخصيت ذوفنوني چون شيخ بهايي بوده است و علاوه بر وجود چند شعر و نوشته طنزآميز در ميان آثار او، گرد آوردن و تدوين كشكول و قصه رمزي گربه و موش نيز به تنهايي از توجه شيخ بهايي به ابزار طنز و استفاده از آن در نقد رفتار و گفتار برخي مردمان حكايت دارد. در اين مقاله به ظرفيت طنز و نقد اجتماعي و اخلاقي در آثار فارسي بهايي پرداختهايم.
ساقی نامه و مغنی نامه را در یک نگاه کلی میتوان «شعر میخانهای» گفت، به ویژه از قرن نهم تا دوازدهم هجری از «ژانر»های پرطرفدار شعر فارسی بوده و نمونه کامل و مفصل آن بیشتر در قابل مثنوی بحر متقارب سروده شده است. این نوع شعر امکان خوبی به شاعر می داده است تا به بهانه می و میخانه و مستی، فارغ از محدودیتها و ممنوعیتها، ناگفتنیهای روزگار خود را در قالب نکوهش روزگار و اهل آن بر زبان آورده و ای بسا یاد کرد او از می و میخانه و ساقی، بهانهای بوده برای اعتراض و انتقاد از آنچه او نمیخواهد و ناروا میپندارد! از این منظر، ساقی نامه شعری اجتماعی، آرمانخواهانه و بلکه شورشگرانه است. در این مقاله، ابتدا به تعریف و بررسی ساختار و ویژگیها و زمینه سرایش این نوع شعر پرداخته میشود و سپس در ادامه با اشاره به سابقه آن در شعر فارسی، یک نمونه پیشین از ظهوری ترشیزی (به جهت تفصیل و ساختار کامل آن) با یک نمونه معاصر از هوشنگ ابتهاج بررسی و مقایسه خواهد شد.