کتابخانه مجازی ادبیات

محمد طرزی افشار، شاعر ایرانی عهد شاه عباس دوم و شاه صفی از ایل افشار بود که در اوایل سدۀ یازدهم به سال 1060 هجری قمری در روستای طرزلوی در اطراف ارومیه به دنیا آمد. در ایام کودکی بسیاری از علوم زمانه را نزد روحانی روستای خود که مردی عالم و خداشناس بود فراگرفت. سپس برای علم‌آموزی و دانش‌اندوزی بیشتر به ارومیه عزیمت نمود. در این شهر با شوق و شور فراوان از استادان باذوق و صاحبدلان نکته‌ها آموخت و توشه‌ها اندوخت. او مردی ظریف و خوش‌طبع، عاشق‌پیشه، صاف‌اندیشه و از شعرای صفویه بوده است. اختراعی از طرز سخن‌گویی کرده این شیوۀ هم طرزی است. محمد تمدن که توجه خاصی به طرزی داشته، طی ١٥ سال به جمع‌آوری اشعار او مشغول بوده و پس از تصحیح آنها را به دست طبع سپرده (سال ١٣٠٩). وی با تحقیق و تفحص بسیار و استناد به غزلیات و قصاید شاعر، زندگی‌نامه‌ای برای او تدوین کرده که در ابتدای دیوان شعر طرزی افشار به چاپ رسیده است. او در چاپ دوم دیوان در سال 1338 در مقدمه دربارۀ طرزی چنین می نویسد: «بنابر تحقیقات عمیق متقنه، طرزی افشار یکی از شعرای اواسط قرن یازدهم هجری بوده، چکامه‌پردازی است شیرین‌زبان و سخن‌دان، ادیبی است نکته‌سنج و بلیغ البیان معاصر شاه صفی و شاه عباس ثانی و دربار سلطنتی دارای رتبه بلند و مقام ارجمندی بوده، خودش از ایل جلیل افشار و مولدش یکی از قرای ارومیه می‌باشد. طرزی اولین کسی‌ست که در شعر فارسی اقدام به نحوشکنی کرده و طرز تازه‌‌ای را در نحو زبانی اختراع کرده. او از مصدرها و صیغه‌های جعلی (با فرمول: اسم + یدن) به کرات استفاده کرده. طرزی در این شیوه ابداعی با بی‌‌پروایی پیش رفته و از ساخت و استفادۀ مکرر کلمات نامأنوس و عجیب هراسی به دل راه نداده است.