کتابخانه مجازی ادبیات

مولانا محمداکرم غنیمت پنجابی (کنجاهی) شاعری است که با هوشیاری و وقوف بر زیبایی‌های شعر دیگر شاعران هم‌سبک و تأثیرپذیری طبیعی از حال و هوای شعر روزگار خود، کوشیده با به مدد نازک‌خیالی‌ها و نکته‌سنجی‌ها، مضمون‌سازی‌ها و مضمون‌پردازی‌ها، لحن طربناک و شاداب عرفانی را با ملاحت و جمال عاشقانه در هم آمیزد و به لطف ذوق توانا و بدیهه‌پرداز، دیوانی کم‌حجم اما پرکوهر فراهم آورد و افق‌های دل‌انگیزی از شعر هندی را در آینه زلال کلماتش بازتاب دهد. او از شاعران سده دوازدهم هجری در هند است که نیاکانش از هند کوچیدند و در سرزمین پنجاب سکونت گزیدند. او در زندگی شاعرانه خود به عرفان و تصوف تعلق خاطر داشت و با سرسپردن به حلقه دوست‌داران شیخ عبدالقادر گیلانی با تأکید بر این تعلق از ملازمت درباریان رهایی یافت. از آن پس مدتی را به سیاحت گذراند و پس از بازگشت به پنجاب سرانجام در سال 1158 هـ.ق درگذشت. این کتاب گزارشی است از شعر غنیمت پنجابی و به نیت معرفی این شاعر دل‌سوخته و پرشور که با گرایش به معیارها، سلیقه‌ها و ذوق‌ورزی‌های امروزی در غرل شکل گرفته است.

این کتاب با عنوان «تاریخ ادبیات افغانستان در ادوار قدیمی» برگرفته از جلد سوم دایرةالمعارف آریانا است که بدون دخل و تصرف در متن و شیوه نگارش، با رفع پاره‌ای از اغلاط چاپی، نگارشی و اشتباهات مشهود منتشر شده است. منابع اصلی این دایرةالمعارف، لغتنامه دهخدا و ترجمه عربی دایرةالمعارف اسلام بوده است. مباحث تاریخ ادبیات افغانستان در این کتاب ذیل نه قسمت که به حصه‌ها تقسیم و شامل عناوین جداگانه می‌باشد، آورده شده است.

شرف الدین علی بن شمس الدین علی یزدی، معروف به «مخدوم» و متخلص به «شرف»، از جمله شاعران و نویسندگان و مورخان و علمای مشهور نیمه دوم قرن هشتم و نیمه اول قرن نهم هجری قمری بوده است. روزگار جوانی او به کسب علوم سپری شده است و اطلاعات وسیع علمی و ادبی او را ـ چه از نظر گستردگی اطلاعات و چه از نظر تنوع تألیفات ـ می‌توان در آثارش به روشنی دید. محمد مستوفی، در کتاب تاریخ یزد (جامع مفیدی) ضمن بیان شرحمفصلی از زندگی وی، او را اشرف فضلا و الطف علمای دوران خود می‌داند که همواره در عراق و فارس، نزد سلاطین، معزز و محترم بوده و مدتی ندیم شاهرخ میرزای تیموری بوده که از طرف وی، به لقب «مخدومی» ملقب گردیده است.