معشوق شعر فارسي ريشه در کدام سرزمين دارد؟ اين زيبايي وام گرفته از کدام اقليم است؟ آيا آن اقليمي که در شعر فارسي به داشتن خوب روي شهره است، اساسا در کتب صوره الارض نيز داراي همين ويژگي است؟ يعني شاعر در شعر خود به دقت، ويژگيهاي بومشناختي کتب جغرافيايي را هم مراعات کرده است؟ آيا زيبايي معشوق شعر دري، يک زيبايي ايراني است؟ يا آميغي است از نژادها و سرزمينهاي گوناگون؟ در نگاه بوم شناختي قدما هر سرزمين و ملکتي شهره به خصلتي است. مردم ديلم به تنومندي شهرهاند، ترکان خوبروياند و زنگيان به طرب و موسيقي منتسباند. تجلي اقوام و ملل گوناگون در شعر فارسي چگونه است؟ در اين مقال پس از بررسي هر يک از اقاليم در شعر فارسي و مقايسه تعاريف صورت گرفته از آنها در کتب جغرافيايي با قواميس لغت و متون ادبي، کوشيدهايم که به سئوالاتي از اين دست پاسخ دهيم.
این رساله از بهترین مظاهر کوشش ثمربخش یونسکو است. این کتاب صورت مجلس مذاکرات و مباحثات ورزیده ترین معلمان جغرافیای همه عالم است. نویسندگان کتاب به مجموع این جلسات با کمال تواضع نام "استاژ" یعنی دوره کارآموزی داده اند ولی میدانیم که بزرگترین و مهمترین معلمان که غالبا استادان دانشگاه و بازرسان فنی و مربیان این دوره استاژ را بوجود آورده اند. نویسندگان کوشیده اند که تعلیم جغرافیا را منطبق سازند به نوترین روش های آموزش که آن را روش علمی نام نهاده اند...
در این کتاب نخست مؤلّف چکیدهای از جغرافیای پیش از اسلام را به منظورمقایسه با جهان بعد از اسلام ارائه کرده و به ارزیابی نیروی ذاتی و توانایدئولوژی و فرهنگ اسلامی پرداخته است. وی سپس مقولههایی چونمسجد، مدرسه، کتابخانه، مراکز علمی، رصدخانه، بیمارستان... و نیز بافتشهرهای اسلامی، نفوذ بینش اسلامی، بومشناسی، نهاد وقف به منزله یک اهرم عمرانی و فراگیریِ هنر اسلامی را مورد توجّه قرار داده است. در پایان، فراز ونشیب و شدّت و ضعف، توان بینش اسلامی در خلق پدیدههای جغرافیایی وپی جوییِ علل و عوامل آن به طور گذرا مورد بررسی قرار گرفته است.
تاريخ دامپزشکي و بيطاري در ايران قدمتي ديرينه دارد. تدوين کتابهاي جانورشناسي پس از اسلام به همراه ترجمه آثار ارسطو درين باب نظير اجزا الحيوان و طباع الحيوان و همزمان با بهره وري از آيات و رواياتي از پيامبر اکرم (ص) و اهل بيت (ع) که در آن به رابطه انسان با جانوران و احکام و آداب صيد و ذبح ميپردازد، راهي دراز دامنه طي کرده است تا آنجا که تعداد نسخ دامپزشکي و جانورشناسي موجود را سيصد نسخه ذکر کردهاند. در اين ميان حيات الحيوان دميري جايگاهي ممتاز دارد و پس از آن چندين ترجمه به فارسي و ترکي؛ از جمله ترجمه محمد بن سليمان، عبدالرحمن بن ابراهيم و حکيم شاه قزويني از کتاب صورت گرفته که بعض آنها تا کنون ناشناخته باقي مانده، هنوز تصحيح کاملي از هيچ يک ازين ترجمهها صورت نگرفته است. تحقيق حاضر به ذيلها، مختصرها و ترجمههاي حيات الحيوان دميري به زبانهاي مختلف به طور کلي و بويژه به فارسي، نگاهي انداخته است.