چون دم از ادب متعهد شیعی میزنیم، نخست باید دانست که این ادب از جهت آنکه بلندگوی انقلاب رهاییبخش و عزتآفرین بوده است، به گونهای بارز از ویژگیهایی برخوردار است و به قول جاحظ اولین بار شاعران شیعه بودند که تعهد را پذیرفتند و ادب متعهد را پی ریختند. این ادب پربار که نامآورانی چون فرزدق، کمیت، دعبل، دیک الجن، سید حمیری، مهیار دیلمی، سید رضی و ابوتمام در آن داد سخن دادهاند، ادبی است در خدمت فرهنگ قرآنی. زبان صریح این شاعران هیچ مصلحتی را مراعات نمیکرده و در دفاع از حق مهر سکوت بر لب نمیزده است. ادبیات دو مفهوم عام و خاص دارد و قصد نویسنده در این کتاب ادب به معنای خاص آن است که شامل شعر و نثر میشود. ادبی که در این کتاب از آن سخن رفته، ادبی است متعهد و سیاسی که عنوان «ادبیات انقلاب» بر آن نهاده شده است. سعی نویسنده در این کتاب بر آن است که در این ادبیات شاعران شیعه که بلندگویان و سخنگویان انقلابهای علویاند، در رابطه با استمرار امامت شیعه را مطرح کند. بدین منظور ده شاعر را مطرح میکند که هر یک با ائمه بزرگوار شیعه در ارتباط بوده و پیام رهبری را به گوش مردم رساندهاند؛ این ده شاعر به ترتیب عبارتند از: ابوالاسود دوئلی، کثیر عزه، فرزدق، کمیت بن زید اسدی، سید حمیری، منصور نمری، دیک الجن، دعبل خزاعی، ابن رومی و حمانی علوی. در بخش پایانی نیز به شیرزنان سخنور اشاره شده که سردمدار این زنان بانوی صبر حضرت زینب کبری (س) است و در ادامه از زرقاء همدانی، دارمیۀ حجونیه، هندۀ انصاری و دختران عقیل سخن گفته شده است.
در این کتاب کوشیده شده تا درباره نکاتی درباره حافظ و شعر او بررسی صورت گیرد؛ از قبیل: بیان روند زندگانی حافظ برگرفته از متون و منابع معتبر علمی و تاریخی با استفاده از اشعار شاعران نوپرداز معاصر؛ نگاهی به ابعاد و زوایای شخصیت حافظ؛ چرایی تفأل به حافظ و چگونگی تفألزدن؛ تدوین فصلی با نام فرهنگ واژگان اشعار حافظ با بیش از دوهزار واژه؛ فراهم کردن فرهنگ اشارات و تعبیرات عرفانی اشعار حافظ با بالغ بر پانصد واژه.
کتاب «کشف المحجوب» که در واقع پردهگشای اسرار حیات و درون گروهی از عاشقان و شیفتگان جمال محبوب ازلی و ابدی است، جلوهگاه ایمان و ذوق و دانش بزرگمردی است که گرچه شرح کاملی از احوال وی در دست نیست، ولی همین اثر عظیم نماینده وسعت اطلاعات او در علوم قرآنی و احادیث و عرفان است. در این کتاب خلاصهای گویا از شرح زندگی افراد مندرج در کتاب «کشف المحجوب» هجویری ارائه شده و علاقمندان و عرفانپژوهان را در شناخت هرچه بهتر مندرجات کتاب بهویژه شخصیت عارفان و مشایخ راهنما است.
کتاب «المنقذ من الضلال والموصل الی ذی العزة والجلال» که در این کتاب ترجمه شده، اعترافگونهای است از غزالی که در آن از شک شروع کرده و به شناخت میرسد. این کتاب با وجود اندکی حجم و ایجاز مطلب، از شاهکارهای فرهنگ اسلامی در مبحث شناخت است. خواننده با شخصی آشنا میشود که قهرمان داستان هموست. این قهرمان که سالها در بزرگترین دانشگاه عصر خود تدریس کرده و آوازه او در دنیای پهناور آن روزگار سخت درپیچیده است، اکنون در صفحههای نخست کتاب خواننده او را میبیند که در محسوسات شک کرده و پس از آنکه بنیاد کلیت علمی خود را درهم میریزد، قدم به قدم مسئله را پی میگیرد تا دوباره به شناختی باورافزا و یقینی نه مانند پیش بلکه محکم و مستدل و نیرومند دست یابد.
مطالب این کتاب، مجموعهای است از پانزده مقاله که به مناسبتها و در طول سالیان فراهم آمده است. پارهای از این مقالات در مجلات دانشگاهها به چاپ رسیده است و برخی دیگر از آنها در کنگرهها و یا سمینارها ایراد شده است. سیر تالیف این نوشتارها به تتبع در تاریخ اسلام و یا ادب اسلامی، روی داشته است و رشتهای مربوط از حوادث مهم تاریخی و ادبی را در پی گرفته است.