واژه مقاومت و بیداری اسلامی همواره با ظلم و ستم حاکمان عجین بوده وگسترش ظلم وبیعدالتی وتقویت انگیزه دفاع از حق در شکلگیری و احیای آن نقش بسزایی داشته است. در میان شاعران پارسی و عرب زبانِ معاصر، میرزا محمد فرخی یزدی و ابوالقاسم الشابی، با تحت تأثیر قرارگرفتنمحیط سیاسی ـ اجتماعی عصر خود، اشعاری با هدف مقاومت وبیداری اسلامی و مردمی در برابر تجاوز کشورهای استعمارگر و استقامت در برابر ظلم و ستم آنها سرودهاند. در این پژوهش برآنیم تا جلوههای بیداری اسلامی و مردمی را در اشعار این دو شاعر مورد بررسی قرار دهیم. نتیجه اینکه؛ شاعران، نماینده مردمی مظلوم وستمدیده هستند که از ظلم و جور حاکمان زمان خود بهجوش آمده و تصمیم به انقلاب وعدالتخواهی گرفته؛ و مبارزه خود را در قالب اشعاری با هدف آگاهی، بیداری و مقاومت مردمی و اسلامی در برابر ظلم و بیداد به انجام رسانیدهاند.
فرخی یزدی به چنان درک و شناختی از بهکارگیری اصطلاحات و تعبیرات نوین در غزل سیاسی دست یافته بود که غزلهایش با وجود روانی و زلالی، سهل ممتنع به نظر میآمد؛ از اینرو جای آن دارد که واژگان و اصطلاحات ناب اشعار او گردآوری شود که در این کتاب به این مهم اقدام شده است. در این کتاب تقریباً کلیه اصطلاحات، ترکیبات، تعبیرات، واژههای خاص و تمثیلات از خلال اشعار او گردآوری شده و آنگاه با استفاده از فرهنگهای رایج به جستجوی معانی و توضیح آنها پرداخته شده است.
این کتاب ترجمه چهار نامه آلبر کامو به یک دوست ظاهرا فرضی نازی است که مقاله ای درباره آثار و آراء و ارزش فکر و هنر نویسنده به آن منضم شده است. این کتاب با نام مقاومت، شورش و مرگ هم منتشر شده که در سال ۱۹۴۵ چاپ شد. کتاب چند نامه به دوست آلمانی با مقدمه ای درباره افکار و آثار کامو ترجمه رضا داوری توسط دفتر مطالعات دینی هنر درسال 1372 منتشر شده است
قدامة بن جعفر، ناقدي است كه تحول عظيمي در نقد ادبي عرب بوجود آورد، ميتوان گفت كه نقد عربي قبل از قدامة بن جعفر، مبتني بر ذوق و سليقه بود از روي ذوق شعر ميگفتند و از روي ذوق نيز شعر را نقد ميكردند، زيرا زندگي آنان مبتني بر ذوق و سليقه بود، بنابراين طبيعي است كه نقد آنان نيز هيچ گونه معيار و مقياسي در برنداشته باشد، اما قدامه روشي را برگزيد كه ميتوان گفت از ارسطو تقليد نموده بهمين دليل استبداد فلسفه و منطق در عقل وي آشكار و گويا ميباشد و بنظر ميرسد كه اين روش اولين كوشش علمي براي تطبيق اصول منطق و علم بر شعر و ادب عربي باشد، زيرا قدامه از روشي بهره جسته كه جز بوسيله تقسيمبنديهاي علمي و بررسيهاي فلسفي امكانپذير نميباشد، بر همين اساس در تمامي فصول و مباحث كتاب "نقد الشعر" خود، به انديشه علمي پايبند مانده و سعي نموده كه با پيمودن راهي درست و شيوهاي سالم، اثري علمي و اصيل بوجود بياورد.