کتابخانه مجازی ادبیات

رساله حاضر که نام ادوات شعر و مقدمات شاعری بر آن نهاده ایم منتخب خاتمه کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم مفصل ترین تالیف معتبر فارسی در عروض و قافیه و بدیع و نقد الشعر است. مصنف این کتاب شمس الدین محمد بن قیس رازی از ادیبان نکته سنج و دقیقه یاب سده های ششم و هفتم هجری است. منظور از فراهم آوردن این کتاب، یکی این بوده که خواننده گرامی با نثر جزل و استوار این کتاب اشنا شود و دو دیگر آنکه از شیوه نقدالشعر قدیم فارسی آگاه گردد. البته بعضی از آنچه شمس قیس در این باب آورده امروز بی بنیاد می نماید. همچنانکه بسیاری از نکات و اشارات وی در نقد شعر، هنوز مقبول و معتبر است.

این کتاب که نام «تاریخ اصفهان» بر آن نهاده شده و از آثار ارجمند در باب خویش است، نوشته حاج میرزا حسن خان انصاری از اعیان فضلای اصفهان در عهد اخیر است. جلد نخست و دوم و چهارم این مجموعه برگرفته از کتاب مشهور وی «تاریخ اصفهان و ری و همه جهان» و جلد سوم رساله‌ای است که نویسنده در اواخر ایام عمر با عنوان جلد سوم «تاریخ اصفهان» دست‌اندرکار طبع آن داشت، ولی هنوز شمار اوراق مطبوع کتاب از چهل درگذشته بود که طومار عمر هشتادونه ساله نویسنده درهم نوردیده آمد. این کتاب در واقع ترتیب و نظم یافته همان کتاب «تاریخ اصفهان و ری و همه جهان» است.