نویسنده در این کتاب درصدد شناختن و شناساندن شیخ نجمالدین کبری از سرآمدان مکتب روحانی اسلام است. شیخ نجمالدین کبری، شیخ کبیر و شیخ ولیتراش از بزرگترین عرفا و دانشمندان ایرانی قرن ششم و نیمه اول قرن هفتم هجری قمری است که طریقت وی به نام اویسیه کبرویه مشهور است. او یکی از مشخصترین نوادر عالم عرفان بوده و ظهور ایشان تحولی خاص در مکتب تصوف ایجاد نموده است. وی در سال 540 قمری در یکی از شهرهای خوارزم به نام خیوق یا خیوه پای به عرصه وجود نهاد. خیوه که بعدها به جرجانیه و اورگنج شهرت یافت مأوای دائمس حضرت شیخ بوده است و قسمت اعظم عمر خود را در آنجا گذرانیده است. با در نظر گرفتن تاریخ ولادت و شهادت حضرت شیخ یعنی سالهای 540 و 618 باید سنین عمر ایشان را بالغ بر 78 سال دانست.
در این کتاب کوشیده شده تا درباره نکاتی درباره حافظ و شعر او بررسی صورت گیرد؛ از قبیل: بیان روند زندگانی حافظ برگرفته از متون و منابع معتبر علمی و تاریخی با استفاده از اشعار شاعران نوپرداز معاصر؛ نگاهی به ابعاد و زوایای شخصیت حافظ؛ چرایی تفأل به حافظ و چگونگی تفألزدن؛ تدوین فصلی با نام فرهنگ واژگان اشعار حافظ با بیش از دوهزار واژه؛ فراهم کردن فرهنگ اشارات و تعبیرات عرفانی اشعار حافظ با بالغ بر پانصد واژه.
کتاب «کشف المحجوب» که در واقع پردهگشای اسرار حیات و درون گروهی از عاشقان و شیفتگان جمال محبوب ازلی و ابدی است، جلوهگاه ایمان و ذوق و دانش بزرگمردی است که گرچه شرح کاملی از احوال وی در دست نیست، ولی همین اثر عظیم نماینده وسعت اطلاعات او در علوم قرآنی و احادیث و عرفان است. در این کتاب خلاصهای گویا از شرح زندگی افراد مندرج در کتاب «کشف المحجوب» هجویری ارائه شده و علاقمندان و عرفانپژوهان را در شناخت هرچه بهتر مندرجات کتاب بهویژه شخصیت عارفان و مشایخ راهنما است.
در پژوهش حاضر تلاش شده شناختی کلی از آگاهیها، نگرشها و رفتارهای اجتماعی فرهنگی مردم ساکن در مناطق شهری کشور به جز شهر تهران به دست داده شود . بدین ترتیب، محتوای کتاب متضمن مطالبی است در حوزههای مختلف جامعهشناسی ایران (مانند فرهنگ، ارزشهای اجتماعی، باورداشتها، خانواده، ازدواج، وسایل ارتباط جمعی، گذران اوقات فراغت، روابط گروهی، رفاه اجتماعی، روانشناسی اجتماعی و .(... مباحث کتاب در سه بخش و شانزده فصل تنظیم شده است .بخش اول که شامل مبانی پژوهش است از دو فصل :"نگرش نظری بر موضوع پژوهش)" و "هدف و روش پژوهش" تشکیل یافته است .بخش دوم یا بخش اصلی کتاب که "یافتهها" در آن آمده فصل سوم تا شانزدهم را در برمیگیرد، به گونهای که هر فصل به یک مقوله فرهنگی اجتماعی اختصاص یافته و این موضوعات را شامل میشود :"ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی جامعه مورد بررسی"، "نگرشهایی درباره ازدواج و خانواده :هنجارها و ارزشها"، "کاربرد رسانهها"، "روابط و مشارکت اجتماعی"، "نحوه گذراندن اوقات فراغت"، "فرهنگ و جنسیت"، "رضایت اجتماعی" "ویژگیهای رفتاری"، "عقاید و نگرشها درباره نیروهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی"، "ارزشهای اجتماعی"، "رفتارهای مذهبی"، "باورداشتها و پندارها"، "آگاهی و نگرش درباره امور و مسائل مرتبط با ایران و جهان" و "آگاهیهای عمومی" .بخش پایانی کتاب شامل خلاصه، نتیجهگیری، پیشنهادها، فهرست منابع و ضمایم است .