در اين مقاله که حاصل مطالعه ديوان ناصرخسرو از رهگذر تامل در بعضي از خلقيات اين شاعر است به بررسي سه امر پرداخته‌ايم. يکي ذکر پاره‌اي از ويژگي‌هاي شخصيتي و اخلاقي ناصرخسرو و دوم پاسخ به شبهاتي که در آنها ناصرخسرو را مردي صرفا زاهد و شعر او را منحصرا زاهدانه گفته‌اند و سوم آنکه از خلال بررسي تعدادي از استعارات ديوان او نشان داده‌ايم که ناصرخسرو به ملاحظه شدت نفرت از جهل و غفلت عامه مردم آنان را در قالب استعاره به صفاتي منفي و نفرت‌انگيز توصيف کرده است و در نهايت معلوم کرده‌ايم که علي رغم نظر بعضي از نويسندگان و ناقدان شعر ناصر خسرو، نه تنها او مردي قشري و متعصب نيست بلکه در عالم اخلاق داراي فضايلي از قبيل: مهرورزي، انسان‌دوستي، مدارا و گذشت نسبت به همنوعان خويش و از دوستداران حقيقي علم و دانش و دشمن سرسخت جهل و غفلت و تعصبات کور و نفاق و ريا و مال اندوزي و ديگر رذايل مردم زمانه است.

منابع مشابه بیشتر ...

66152928ad549.jpg

آگاهی

محمدجعفر مصفا

به علت حاکمیت پندار بر ذهن، اتاق وجود من، یعنی ذهن من تاریک است. اکنون از درون این اتاق تاریک به ده ها و صدها موضوع اجتماعی یا هر موضوع دیگر نگاه می کنم و نتیجتا همه آنها را تاریک می بینم. حال کار مفید این نیست که تو آن ده یا صد موضوع و مورد را برای من روشن کنی، کار مفید این است که کمک کنی به روشن شدن اتاق تاریک ذهنم. وقتی این اتاق روشن شد خود من می توانم از یک موضع روشن آن صد مورد و بیشتر از آن را روشن ببینم.

65d5fb9ea3b87.jpg

فلسفه و فرهنگ

ارنست کانسیرر

طبیعت این کتاب طوری ست که مسایل و مواضیع آن ممکن است در بادی امر متفرق و بی ارتباط با یکدیگر جلوه کنند. کتابی که از علم نفس و علم وجود واپیستمولوژی 3 صحبت کند، و بخش هایی درباره اساطیر و دین و زبان و هنرو علم و تاریخ داشته باشد، از این ایراد و انتقاد نمی تواند مصون بماند که شباهت به چنته درویشی دارد که در آن عجیب و غریب ترین چیزها پهلوی هم ریخته اند. اما من امیدوارم که خواننده این کتاب ایراد مذکور را بی اساس تلقی کند. یکی از مهمترین هدفهای من در تالیف این کتاب این بوده است که خواننده را متقاعد کنم به اینکه کثرت مسایل مطروحه ظاهری ست و در واقع کلیه موضوعهای مورد بحث در این تالیف به یک موضوع بر می گردند و این همه مسئله در حقیقت راههایی هستند که به یک مرکز واحد منتهی می شوند، و به نظر من وظیفه یک نوع فلسفه فرهنگ است که این مرکز را کشف کند و محل آن را تعیین نماید. غرض از نوشتن این کتاب این نبوده است که رساله ای "عام پسند" در باب موضوعی فراهم آید که از بسیاری جهات قابل "عام پسند شدن" نیست. با این وصف این کتاب منحصرا برای دانشگاهیان و فلاسفه نوشته نشده است. مسایل اساسی فرهنگ انسان برای انسانها نفع عام دارد و باید که قابل درک برای تعداد بیشتری از مردم باشد. از اینرو، من کوشیده ام تا افکار خود را عاری از هر گونه خصلت فنی و و تا حد مقدور روشن و ساده بیان کنم. با وجود این، منتقدان این کتاب باید بدانند آنچه در این رساله آورده ام، بیشتر بیان و توضیح تئوری خودم درباره فرهنگ است تا سعی در اثبات و توجیه آن. برای بحث و تحلیل عمیقتر مسایل مربوط به فرهنگ، خواننده را به توضیحات تفصیلی کتاب دیگرم یعنی فلسفه صورتهای سمبولیک ارجاع می دهم...

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5f1c745192e21.png

نبرد اندیشه‌ها در حماسه رستم و اسفندیار از دستنویس موزه لنینگراد (733)

عزیز الله جوینی

در حماسه رستم و اسفندیار، نه‌تنها سخن پیکاری است که از یک‌سو رستم پسر زال و از سوی دیگر اسفندیار روئین‌تن روی در روی یکدیگر ایستاده، چین بر ابرو انداخته و چهره در هم کرده‌اند، بلکه ستیزندگی میان دو نیروی زورمند دیگری است که چون دو تندر و دو ابر پرآذرخش و دو گردباد پیچنده بر فضای این داستان سایه افکنده، دم‌به‌دم خروشی سهمگین از گلو برمی‌آورند. این کتاب بر اساس دستنویس لنینگراد فراهم شده است؛ اما برای اینکه در فهم ابیات بیشتر به خواننده کمک کند، ب اختلافات کلی متن شوروی و نسه‌بدل‌های آن اشاره شده است و همچنین گاهی از چاپ هند، ترجمه عربی بنداری، شاهنامه دکتر دبیرسیاقی و نسخه موزه فلورانس در شرح و توضیح واژگاه بهره برده شود. کوشش شده که بخش برگزیده داستان که به نثر برگردانیده شده است، به فارسی سره و روان و بدون واژه تازی باشد.

مشاهیر ادبیات فارسی/فردوسی/پژوهش درباره فردوسی
کتاب
57bdfbb90ead8.PNG

فرهنگ مجموعة الفرس

کتاب حاضر که در اواسط سده هشتم مهشیدی (حدود 750) تألیف شده، دومین فرهنگ از نوع خود در زبان پارسی پس از «لغت فرس» اسدی طوسی است. از خاستگاه و سرگذشت مؤلف این فرهنگ اطلاعی در دست نیست، جز اینکه بنابر قرائن موجود در متن کتاب و تحقیقات مصحح این فرهنگ احتمالا در نیمه نخست سده هشتم زاده شده و در اواخر همان سده از وفات یافته است. فرهنگ حاضر شامل لغات، تركیبات عامیانه و واژه‌های نو و متداول و آثار نویسندگان معاصر پارسی‌گوی است.

کلیات/فرهنگ ها نثر/متون کهن/ادبی
کتاب