کتابخانه مجازی ادبیات

مولف در این کتاب اشعار نظیری و عرفی را با هم مقایسه کرده است و برای نشان دادن این که دو شاعر هم زمان و هم سبک در حالی که شباهتهای فراوانی با هم دارند چقدر می توانند با یکدیگر تفاوت داشته باشند و این مقایسه که بین دو شاعر سبک هندی به وجود می آید، جذاب و شیرین به نظر می رسد. نویسنده در ضمن مقایسه، به بررسی و نقد شعر هر دو شاعر هم پرداخته است .

کتاب حاضر، تلاشی است در راستای بازخوانی نظریه‌های ادبی و هنری 201 تن از شاعران سبک هندی و مطالعه تصویرسازی‌های بدیع و نواندیشی‌های سرایندگان این سبک در دوران صفوی. نگارنده، در ابتدای نوشتار خویش به «صائب تبریزی» پرداخته و صد غزل از وی را مورد واکاوی قرار داده است. وی سپس در فصل دوم به مطالعه آثار نوزده شاعر از جمله محتشم کاشانی،‌عرفی شیرازی، شیخ بهایی، رضی‌الدین آرتیمانی، کلیم کاشانی و فیض کاشانی پرداخته و در فصل سوم از 81 شاعر دیگر نام برده و آثارشان را بررسی کرده است. همچنین در آخرین فصل، صد نمونه از صد شاعر این طرز نوین ذکر نموده است.

خواجه شرف الدین شاپور(ارجاسب) تهرانی‌ رازی از شاعران نامی اواخر قرن نهم و اوایل قرن‌ دهم هجری است. در مورد او می‌نویسند که به‌ جودت طبع سلیم و حدت ذهن مستقیم معروف‌ و صاحب اخلاق حمیده و صفات پسندیده و سرآمد شعرای زمان خود بوده است.علاقه و ارادتش به‌ خاندان عصمت و ظهارت -علیهم السلام- از جای‌جای اشعارش آشکار و هویداست. تعداد ابیات دیوان موجود که‌ حاصل مقابله هشت نسخه دیوان اوست،4309 بیت است. اشعار شاپور در دیوان حاضر عبارتند از: غزلیات: قسمت عمده اشعار شاپور بنا به‌ ویژگی عصر صفویه غزل است که در این دیوان‌ شامل 484 غزل و جمعا 2918 بیت است. قصاید که شامل 17 قصیده و جمعا 730 بیت است که محتوا و مضامین عمده این قصاید، ستایش خاندان عصمت و طهارت و مدح‌ پادشاهان و وزرای عصر است. مثنوی خسرو شیرین شامل 235 بیت که به تقلید از مثنوی خسرو شیرین نظامی سروده شده، هرچند که شاعر موفق به اتمام این مثنوی نشده‌ است. دو ترجیع‌بند با 208 بیت که‌ دارای مضامین عاشقانه هستند و به تقلید از ترجیع‌بندی سعدی سروده شدند. رباعیات شامل 109 رباعی با معانی و مضامین گوناگون.

انعکاس داستان زندگی پیامبران یکی از بن‌مایه‌های اصلی نزد شاعران است . با بازخوانی زندگی حضرت یوسف در قرآن و استخراج و مطالعه تلمیحاتی که در دیوان صائب از این داستان انعکاس یافته است در می‌یابیم که بازتاب زندگی یوسف درآینه صور خیال صائب به قدری متنوع ومواج است که می‌توان به استناد نمونه‌های شعری مدعی شد، صائب در بیان تمام زوایای زندگی یوسف چیزی را فرو گذار نکرده است. از جمله رؤیای آغاز داستان، به چاه افکندن توسط برادران، حسادت برادران، فروش یوسف به قافله و به پادشاه مصر بنا به درخواست زلیخا، اظهار علاقه زلیخا نسبت به یوسف، تهمت ناروا زدن به یوسف، به زندان افکندن او، توانایی تعبیر خواب، عزیز مصر شدن، فراق پدر بر جدایی فرزند، حسن و جمال یوسف، به حکومت رسیدن یوسف، دیدار با پدر، و سرانجام به حقیقت پیوستن رؤیای آغازین داستان.