اين مقاله به بررسي سيماي انسان کامل از ديدگاه عرفان پرداخته و جنبههاي گوناگون وجودي انسان را مورد بررسي قرار ميدهد. در عرفان اسلامي انسان از جايگاه ويژهاي برخوردا است، به گونهاي که انسان کامل و واصل به حق در مرتبه خليفه اللهي و جانشيني خداوند قرار ميگيرد. مولانان در اثر بيبديل خود ـ مثنوي ـ اين مقام را به تصوير شيده است. از سوي ديگر چون محي الدين عربي بنيانگذار عرفان علمي است و اساس عرفان اين عارف بزرگ «انسان کامل» است، تفاوت ديدگاه مولانا جلال الدين با ديگاه محي الدين عربي مورد بررسي و بحث قرار گرفته و ارتباط آن با بحث ولي و ولايت بيان گرديده است. مسايل ديگر از قبيل هدايت از نظر عرفان، علم و تفکر از ديگاه عرفان، ايمان به خداوند و فايده آن در اين مقاله گنجانده شده است.
در این مجموعه، دو رساله کوتاه از حکیم "عمر خیام"، متن عربی و ترجمه فارسی به طبع رسیده است .در رساله اول، سه مسئله مطرح و پاسخ داده شده است .این مسائل درباره نفوس ناطقه، حوادث امکانی باطل، و اثبات وجود زمان به حرکت و حد حرکت، و سپس قائم نبودن حرکت به ذات خود، است .رساله دوم نیز "پرتوی عقلانی بر موضوع علم کلی "نام دارد .
کتاب حاضر شامل مجموعه ای از مفاهیم و تعبیرات عرفانی محیی الدین است که بر اساس کتابهای موجود وی، به خصوص فتوحات مکّیه و فصوص الحکم و تفسیر القران و التجلیات الهیه و ترجمان الاشواق تنظیم شده است. برای این کار مدت چهار سال به مطالعه آثار ابن عربی و گردآوری اصطلاحات عرفانی وی و فیش برداری آن پرداخته و پس از آن با مراجعه مجدد به منابع کار ترجمه این اصطلاحات آغاز شد و پس از آن مفاهیم عرفانی را بر اساس حروف الفبا تنظیم و تدوین کرده و در پاورقی هرجا لازم بوده توضیح یا توضیحاتی درباره آن مفاهیم داده شده است.