کتابخانه مجازی ادبیات

به شاهنامه تنها از نظر یک حماسه هنری و شعر بلند نباید نگریست که این فروترین جلوه کار فردوسی است. شاهنامه مظهر ایستادگی و جاودانگی ملت ایران است. درخشی در تاریکی اختناق و فریاد رعدآسایی در خلا ارزشهای بشری. فردوسی برای خویش رسالتی قائل بود. تصمیم گرفت مجمع شاعران را با همه شهرتهایش، کامروایی های جوانی را با همه لذتهایش، دربار امیران و شاهان را با همه نعمتهایش به یک سو نهد، که تنها از عاشقان ساخته است. او با خویشتن پیمان کرد هر سخنی درباره عظمت ایران و قهرمانی های مردم آن یافته شود افسانه یا حقیقت به شعر درآورد و در میان مردم بپراکند تا کشش شعر و موسیقی آن با جلوه پهلوانی ها و دلیری ها درآمیزد و در جان شنونده جای گیرد و او را به جنبش و هیجان درآوردو به استقلال طلبی و مقاومت و فداکاری رهنمون گردد. فردوسی با اراده ای استوار روی بکار آورد و به سرودن مشغول شد. دو سال و پنج سال و ده سال نه، سی سال... و بدین گونه بود که داستان قهرمانی های ملت ایران و بزرگترین و ارجمندترین اثر حماسی جهان به وجود آمد، در زمانی که نامی از محمود غزنوی نبود....

کتاب «حمله حیدری» یکی از بهترین مجموعه اشعار تاریخی است که در شرح غزوات و جنگ‌های اول اسلام با مشرکین و منافقین به طور حماسه‌سرایی سروده شده و می‌توان گفت که از حماسه‌سرایان دیگر به حالت جامعه اسلامی مطلوب‌تر و مفیدتر است. مضامین این کتاب تمامی در توصیف شجاعت و رشادت و ازخودگذشتگی حضرت علی بن ابی طالب (ع) و مبارزان نامی اسلام است که جملات آن تمامی به حقیقت آراسته و از هرگونه اغراقات و تخیلات شاعرانه بیرون و پیراسته است و اشعار آن را زنده‌یاد ملابمانعلی کرمانی طبق اخبار و احادیث از خود به یادگار گذاشته است.

محمد بن سلیمان، ملقب به فضولی در عراق متولد شد. درباره زادگاه او اختلاف است. بعضی کربلا، بعضی بغداد و بعضی حله را زادگاه او شمرده‌اند. سال تولد او نیز دقیقاً معلوم نیست و بیشتر احتمال داده‌اند که دهه آخر قرن نهم متولد شده باشد. درباره سال وفات او چندان اختلافی نیست. عهدی بغدادی صاحب گلشن شعراء که معاصر او بوده، اشاره کرده است که در سال 963 هجری به مرض طاعون در شهر مقدس کربلا درگذشته است.

خواب و رويا، جايگاهي مهم در دين اسلام دارد. وحي، در اوايل بعثت پيامبر (ص) به واسطه روياي صادقه بوده است. نويسندگان اوليه اسلامي توجه خاصي به خواب و تعبير آن داشته و نوعي ادبيات غني در اين باب به وجود آورده‌اند. عرفا و صوفيه، نسبت به اعتقادات و پيش فرض‌هايي که علماي اسلامي در كتاب‌هاي تعبير خواب آورده‌اند، آشنايي داشته و از آن پيروي کرده‌اند؛ اما براي آنها روياي صادقه اهميت خاصي داشته و به واسطه آن به معرفتي منحصر به فرد که به سير روحاني آنها کمک مي‌کرده است، دسترسي مي‌يافتند. اين مقاله به بررسي خواب و رويا در آثار مولانا مي‌پردازد. مولوي در آثار خود سخني منظم و مفصل و يا نظريه‌اي کامل، در مورد خواب و رويا ارايه نمي‌کند؛ بنابراين براي بررسي اين مساله، به پنج بخش عمده نسبت به خواب و رويا، پرداخته‌ايم: 1. تقسيم‌بندي خواب و رويا و برخي تعاريف مربوط به آن 2. عالم خواب و رويا، 3. ارتباط بين عالم رويا و بيداري، 4. رويت خدا در خواب، 5. مساله برگشت به اصل. به واسطه اين پنج بخش، ابعادي از مساله خواب و رويا در آثار مولوي و جايگاه آن در نظر او روشن مي‌گردد.