به برکت ورود دین مقدس اسلام به سرزمین متمدن و کهن ایران، علوم ادبی تحت تأیر قرآن کریم و احادیث نبوی قرار گرفته و باعث غنا و شکوفایی نظم و نثر فارسی شده است. آیات قرآنی به دلیل وعده الهی که هیچ تغییر و تحریفی در آن صورت نخواهد پذیرفت، به عنوان ابزاری نیرومند در اختیار شعرا و نویسندگان قرار گرفت. اما پس از درگذشت پیامبر اسلام (ص) اقشار مختلف مردم برای درک تفسیر و تأویلات قرآنی و سنن و احادیث نبوی به صحابه روی آوردند. برخی از علمای اهل کتاب از این اقبال مردم به صحابه و تابعین نهایت استفاده را در جهت پیشبرد اهداف خود نمودند. عنایت ویژه‌ای که حکومت امویان به این گونه صحابه و تابعین برای اهداف سیاسی خود داشتند، سبب شد که برخی از این شخصیت‌ها مانند ابوهریره بیش از 5700 حدیث از پیامبر نقل کند، که بسیاری از این احادیث جعلی می‌باشد. حدیث‌های ابوهریره به سرعت در میان مردم پخش شد و در تفاسیر و کتب تاریخی رخنه کرد. شعرا و نویسندگان فارسی که بسیاری از آنان مانند مولانا با تفاسیر و تاریخ اسلام مأنوس بودند نیز تحت تأثیر این احادیث قرار گرفتند.

منابع مشابه بیشتر ...

6126554bdb552.jpg

مفتاح الفلاح به ضمیمه رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور

محمد بهاءالدین عاملی (شیخ بهائی), حسن حسن زاده آملی

مِفْتاحُ الْفَلاح فی عَمَلِ الْیَوْم و اللّیلَة مِنَ الْواجباتِ وَ الْمُسْتَحَبّات مشهور به مفتاح الفلاح، کتابی به زبان عربی اثر شیخ بهایی، که در سال ۱۰۱۵ق در شش باب درباره ادعیه، اعمال واجب و مستحب و آداب پسندیده‌ای که یک مسلمان انجام می‌دهد، نوشته شده است. این کتاب نزد عالمان و دانشمندان شیعه همواره دارای اهمیت فراوان بوده و ترجمه‌ها، شرح‌ها و تعلیقه‌هایی بر آن نوشته شده است. مصنف در لابلای ابواب کتاب بحث‌های دقیق علمی و روایی مطرح کرده و به نفی و اثبات نظریه‌های گوناگون پرداخته است. از جمله، شیخ بهایی در مورد تسبیحات حضرت زهرا(س) بحث مفصلی دارد. بحث‌هایی مانند آداب لباس پوشیدن، خوردن و آشامیدن، راه شناختن زوال آفتاب و آداب مسواک را نیز در فصول مختلف و در مناسبت‌های گوناگون مطرح کرده است. شیخ بهایی در هر فصل از کتاب، پس از ذکر چند روایت و مطالب مختلف، شروع به توضیح الفاظ روایات کرده و بعضی مطالب مبهم یا دشوار آن فصل را تبیین نموده است. مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال شبانه‌روز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است. ابواب کتاب باب اول: در اعمالی است که بین الطلوعین انجام می‌شود اعم از واجب و مستحب. باب دوم: اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعی و زوال آفتاب است. باب سوم: شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است. باب چهارم: اختصاص به اعمال غروب خورشید تا وقت خواب دارد. باب پنجم: شامل اعمال وقت خواب تا نیمه شب است که آداب خواب و تسبیح حضرت زهرا(س) را هم در این قسمت ذکر نموده است. باب ششم: اعمال بین نیمه شب تا طلوع فجر است. خاتمه کتاب: شامل تفسیر سوره حمد است.

6034fe60916d6.jpg

نشریه بنیاد دایره المعارف اسلامی، تحقیقات اسلامی، یادنامه دکتر احمد طاهری عراقی، سال ششم، شماره 1و2، 1370

جمعی از نویسندگان

موضوع دفتر "تحقیقات اسلامی، نشریه بنیاد دایره‌المعارف اسلامی، سال ششم، شماره 1و2 ، یادنامه دکتر احمد طاهری عراقی است که در سال 1370 منتشر شد. برخی عناوین این دفتر عبارتند از: بخش اول: درباره دکتر طاهری؛ بخش دوم: تحقیقات اسلامی؛ بخش سوم: کتابشناسی؛ بخش چهارم: سرگذشتنامه‌ها؛ بخش پنجم: ادب فارسی؛ و بخش ششم که به سایر موضوعات می‌پردازد.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

63fb583a88493.jpg

ازهار گلشن

کتاب حاضر مجموعه سروده‌های "مولانا ابراهیم بن شهاب‌الدین گلشنی" است به انضمام شرح احوال و آثار وی "ازهار گلشن" منظومه‌ای است نظیر"گلشن راز" که در همان وزن و در جواب سوال‌های چندی انشاء گردیده است .در کتاب حاضر ابیاتی چند از"ازهار گلشن" و آیات و احادیث موجود در آن جداگانه استخراج شده است .برخی مضامین کتاب عبارت‌اند از : "سیری در ازهار گلشن"، "سیمرغ"، "تمثیل"، "حقیقت انسان کامل"، "صفت درویش و کیفیت درویش"، "لطیفه" و "سوال" و "جواب".

نظم/شعر معاصر/مجموعه اشعار
کتاب
6374eb9d1087d.png

فرهنگ موضوعی مثنوی

عسکری ابراهیمی جویباری

در علم کنونی موضوعی‌کردن کتاب‌های ارزشمند ادبیات فارسی ضرورت است. مثنوی مولانا سرشار از آیات و روایات است که هر کدام کتاب جداگانه‌ای دارند. در این کتاب فرهنگ موضوعی برخی از اشعار مولانا در مثنوی آورده شده است. موضوعاتی که در این فرهنگ بررسی شده، عبارتند از: آرزو، ادب، اسباب، استدراج، اسمای حقیقی، اشتهار، اضداد، الهام، امانت، امتحان، انسان کامل و ... .

کلیات/فرهنگ ها مشاهیر ادبیات فارسی/مولوی/پژوهش درباره مولوی
کتاب