کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب شامل معرفی و بررسی آثار 162 تن از نویسندگان روس از سال 1700 تا 1985 است و در آن سعی شده است هیچ نویسندهٔ روسی، حتی کم‌اهمیت، از قلم نیفتد. درضمن مدخلی هم جهت آشنایی خوانندگان با ادبیات کهن روسیه از قرن یازدهم تا پایان قرن هفدهم آمده است. مداخل مفصل کتاب از مجلدات مختلف کتاب European Writers و مداخل کوتاه‌تر از کتاب A Handbook of Russian Literature برگرفته شده‌اند. مقالات به ترتیب تاریخ تولد نویسندگان مرتب شده‌اند تا خواننده بتواند از آن همچون کتاب تاریخ ادبیات روسیه استفاده کند، اما فهرست‌هایی به ترتیب الفبای فارسی و لاتین و نیز فهرست‌هایی از مجلات و نشریات روسی، و تلفظ اسامی با الفبای فونتیک بین‌المللی در کتاب گنجانده شده است. به هر مدخل نیز کتاب‌شناسی لاتین و فارسی مربوط به آن اضافه گشته است.

درباره دلقک های مشهور درباری و مسخره های دوره گرد از زمان های دور تا اواخر عهد قاجار. از زمانهای دور تا اواخر قاجار در دوران های گذشته بسیاری از سلطان ها و پادشاهان ایران و جهان در دربار خود افراد دلقک و مسخره پیشه ای داشتند که با حاضر جوابی ها و شیرین کاری ها به ویژه متلک های نیشداری که به حاضران جلسه می گفتند، شاه را می خنداندند و موجب شادی و انبساط خاطرش می شدند. دلقک ها اجازه داشتند به هر کس هر چه دلشان خواست بگویند با این شرط که در بذله گوویی و مسخرگی های خود نمکی داخل کنند. معروف ترین دلقک هایی که نامشان در تاریخ ثبت شده است عبارتند از: طلخک ( که واژه ی دلقک از آن است) دلقک سلطان محمود غزنوی؛ پونه، دلقک طرخان علاءالدین خلج؛ جعفرک، دلقک دربار ملک شاه سلجوقی؛ کل عنایت، دلقک شاه عباس کبیر؛ لوطی صالح، دلقک کریم خان زند که بعدها گرفتار خشم آقا محمد خان قاجار شد. و...

این کتاب با عنوان «مآثر سلطانیه» اثر عبدالرزاق بیک دنبلی، متخلص به مفتون، نخستین اثر و مفصل‌ترین روایت و مستقیم‌ترین گزارش در باب جنگ‌های مرحله اول ایران و روسیه از آغاز تا معاهده گلستان به همراه شرحی فشرده از رخدادهای سلطنت فتحعلی شاه قاجار از پایان جنگ‌های مرحله اول تا آستانه هجوم مجدد قوای روسیه به خاک ایران است. عبدالرزاق بیک مورخ، شاعر، ادیب، مفسر وئ مترجم ناموری از عصر فتحعلی شاه قاجار است. دنبلی در سال 1242 پس از مراجعت از سفر حج درگذشت و امکان آن را نیافت تا اثر خویش را با گزارش وقایع جنگ‌های مرحله دوم ایران و روس تکمیل کند. درست در همین زمان خاوری شیرازی از منشیان برجسته و وقایع‌نگاران نامور عصر فتحعلی شاه به تدوین اثر مشهور خویش به نام «تاریخ ذوالقرنین» پرداخت. در این کتاب تصحیح اثر خاوری نیز آورده شده است.

یورش روس‌ها به ایران در سال 8121 ه ق.2081/ م. نخستین عاملی بود که‌ عباس میرزا وزیر فرزانه‌اش عیسی قائم مقام را به واقعیت انحطاط دیرینه‌ ایران زمین، واقف ساخت و باعث شد تا ولیعهد فتحعلی شاه که به تعلیم و هدایت میرزا بزرگ از سفاهت و رذالت درباریان فاصله گرفته و به ترقی و اعتلای‌ کشورش می‌اندیشید، برای نجات ایران از انحطاط و هدایت آن به سوی ترقی، دست به اصطلاحاتی زند که این اصلاحات، از سوی مورخان همان دوران، به‌ ایجاد بنای جدید، اشتهار یافته است. محورهای اساسی این اصلاحات، یا مشخصات عمده این بنای جدید، عبارت بودند از: 1ـ اصلاح و نوسازی قشون؛ 2ـ تنظیم قواعد تازه برای ملکداری و مالکیت‌ و برانداختن سنت فروش ایالات؛ 3ـ تفکیک خالصه‌ها از موقوفات؛ 4ـ تعیین روز مظالم، برای رعیت؛ 5ـ تأسیس چارپاخانه برای دفع اجحاف‌ به رعایا؛ 6ـ اعزام محصل به فرنگ برای انتقال علوم جدید به کشور؛ 7ـ تشویق‌ صنایع و تلاش برای استقلال اقتصادی؛ 8ـ ترویج اندیشه اتحاد اسلامیه میان‌ ایران و عثمانی. اقدامات و اصلاحات عباس میرزا اگرچه به دلیل مرگ‌زودرس قائم‌مقام‌ اول و خود ولیعهد، ناتمام ماند، اما همین اصلاحات بود که شالوده مکتب‌ ترقی‌خواهی تبریز را پی‌ریزی کرد و چندی بعد توسط میرزا تقی‌خان امیرکبیر که‌ پرورده همین مکتب بود، پی گرفته شد.