این کتاب فهرست لغات و ترکیبات فارسی کتاب «السامی فی الاسامی» است که به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است. السامی فی الاسامی کتابی است در لغت عربی به فارسی پرداخته ادیب فاضل و استاد لغت و آگاه به فنون عربیت ابوالفضل احمد بن محمد بن احمد بن ابراهیم میدانی نیشابوری. از مقدمه کتاب برمیآید که میدانی از دیرباز در پی تألیف کتابی در لغت تازی به پارسی بوده است که نیازمندی همه کسانی را که به گونهای دست در کار فراگرفتن زبان تازی و کلام آسمانی و دقایق لغت عرب دارند، برآورد.
گرچه گویش سبزواری یکی از لهجههای فارسی دری است و سالیان دراز شلاق زبانهای ناهماهنگی چون زبان ترکی، مغولی، عربی و ... را بر شانه خود تحمل کرده و امروزه در قسمت نسبتا وسیعی از خاک ایران تکلم میشود، هرگز نمیتوان آن را از لهجههای دیگر زبان فارسی برتر دانست. وقتی از گویش سبزواری سخن گفته میشود و اختصاصات دستوری یا واژههای آن بررسی میشود، نباید این تصور پیش آید که با یک گویش صددرصد ثابت سروکار داریم و بین افراد مختلفی که با آن گویش تکلم میکنند، وحدت کلمه و لفظ برقرار است. در این کتاب لغات و اصطلاحات گویش سبزواری با شواهدی از اشعار محلی این شهرستان گردآوری شده است.
زرقان شهری باستانی در میانه راه شیراز به تخت جمشید در دامنه کوه زرقان است. زرقان قدیم شامل محلههای بزرگ جولاهگان، میان و لرها و محلههای کوچکتر آخوندها، جهودها و حیدر بود. مجموعه این محلههای درهمفشرده، پشت به کوه داده و دامن تا ابتدای دشت گسترده بود. برجوبارو و دروازههای کوچک و بزرگ شهر را در میان گرفته بود و از گسترش آن پیشگیری میکرد. در این کتاب مجموعه دوهزار مثال، اصطلاح، کنایه، تشبیه و پند و اندرز در لهجه فارسی مردم زرقان فارس گردآوری شده است.