به واقع جمالزاده پدر داستاننویسی مدرن ایران است. گذشته از نگاه بسیاری از محققان مبنی بر وجود آثار داستانی و زمنیهها و تجربههای پیش از جمالزاده، معنای داستان آن هم در ژانر داستان کوتاه به آثار این نویسنده شکل میگیرد. داستان در سرزمین قدم میگذارد که تغزل و موزون و مقفا گفتن در مقام شاعری مرسوم بوده و نه بیتکلف و در قالب گفتگو. عجب این که شب جمالزاده، پدر داستاننویسی معاصر ایران در خانه هنرمندان، درست در سالروز تولد نیما یوشیج اتفاق میافتد یعنی در 21 آبان و شاید اینها بیسبب نیست.
این کتاب دربردارنده مقالههای سمینار بررسی انقلاب اسلامی است که به همت سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) از سوم تا پنجم دی ماه 1370 برگزار گردیده است.انقلاب عظیم اسلامی ایران، از بزرگترین حوادث قرن و در شمار بزرگترین حوادث دینی ـ سیاسی در عالم اسلام است. این انقلاب، ادبیاتی فراخور خودش داشته و ملّت ایران با سابقه ادبیات غنی و فرهنگ پربار دینی وقتی در بطن انقلاب دینی عظیم قرار گرفته و مقاومتی پولادگونه در طول جنگ تحمیلی و پس از آن داشته است، ادبیاتی به گستردگی آن انقلاب، به همان عمق و صفا و پاکیزگی، به وجود آورده است. سازمان «سمت»، پرداختن به ادبیات انقلاب و ثبت و ضبط و تحلیل و بررسی آن را وظیفه حتمی خود دانسته و برای نیل به این مقصود به تشکیل سمیناری اقدام کرده است که این کتاب حاصل و خلاصه آن است.
این قطعه ترجمهای است از زبان فرانسوی و از رسالهای با عنوان «قهوهخانه سورات» از یکی از نویسندگان مشهور فرانسوی موسوم به برناردن دو سن پییر که از سال 1150 تا 1230 حیات داشته است. این داستان اینگونه آغاز شده است: سورات بندر معتبری است در هند که تقریباً در شصت فرسنگی بمبئی و در شمال آن شهر واقع است. در شهر سورات قهوهخانهای بود که بعدازظهرها غریب و غربای شهر آنجا جمع میشدند ....».