قوم تاجیک یکی از قومهای ایرانی بوده و اکنون با این نام در سایر کشورها از جمله در ماوراءالنهر، ایرانی، افغانستان، چین و دیگر کشورها عمر بسر میبرد. زبان تاجیکی که اکنون زبان دولتی جمهوری تاجیکستان شناخته شده است، اصلا یکی از شاخههای زبان فارسی در ماوراءالنهر میباشد. حالا دانشمندان تاجیکستان کوشش دارند که زبان تاجیکی را با نام اصلیاش یعنی فارسی نام ببرند که دایر به این مسئله در این روزها در مطبوعات و صدا و سیمای تاجیکستان صحبتها ادامه دارد.
کتاب دربردارنده مطالب ایرانشناسی، گردشگری، مردمشناسی و آداب و رسوم است و شامل مطالبی متنوع در حوزههای گوناگون فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی و جغرافیای تاریخی درباره هر یک از استانهای است. مردمشناسی از جمله علوم اجتماعی عام است و علم مطالعه زندگی انسان در مراحل ابتدایی تعریف شده است و جنبههای گوناگون انسانشناسی و فرهنگشناسی را مورد توجه قرار میدهد. نگارنده در کتاب حاضر، به بررسی آداب و رسوم، سنتها، زبان و به طور کلی فرهنگ و خردهفرهنگ اقوام مختلف ایرانی پرداخته است.بسیاری از اقوام ایرانیتبار خود ریشه در شاخهای از آریاییهای هندواروپایی شناخته شده به ایرانیها دارند. یافتههای باستانشناسی در مکانهایی مانند:روسیه٫ آسیای میانه و خاورمیانه اطلاعات کمی را دربارهٔ این که این اقوام چگونه میزیستهاند ارائه کردهاند. اقوام ایرانی نقش بسیار مهمی را در تاریخ بازی کردهاند. مادها یکی از نخستین کشورها و امپراتوریهای چند ملیتی را تشکیل دادند و قبایل کوچرو سکاها-سرمتی بر زمینهای گستردهای از روسیه و بالکان حکم فرما بودهاند و احتمالاً یک قبیله زنان جنگاور سرمتی الهام بخش اسطوره یونانی آمازونها بودهاند. همچنین پژوهشگران معتقدند آیینهای گوناگونی از مردمان ایرانیتبار مانند مزدیسنا و آیین مانوی تأثیرات بسیار مهم فلسفی را بر مفاهیم یهودیت و مسیحیت داشتهاند. اقوام ایرانی باستان نیای مردمان بسیاری مانند:پارسها، لکها، مردم مازندرانی، تاتها ، تالشها، گیلکها، کردها، بلوچها، هزارهها، آیماقها، پشتونها، لرها، تاجیکها و… هستند. مردمان ایرانی با قدمت ۱۰٬۰۰۰ سال یکی از کهنترین ملتهای دنیا میباشند.
شناخت اقوام و قبایل و تاریخ و تاریخچه زندگانی و مسقط الرأس طوایف بخش مهم بلکه اهم تاریخ سیاسی ـ اجتماعی کشورهای کهنسال را شکل میدهد که بدون اطلاع دقیق از آن، شناخت تاریخ عمومی عمیقاً میسر نیست. در این کتاب نویسنده به تاریخ ایل کهنسال و دیرپای بیگدلی پرداخته است. جلوه و فعالیت همهجانبه تاریخی این ایل و تبار بیگدلی ـ بیگدلی شاملو ـ شاملو با روی کارآمدن خاندان صفوی اوج میگیرد و ایرانشمول میشود؛ حتی در تأسیس سلسله صفویه فعالترین هفت ایل بزرگ قزلباش شمرده میشوند.