کتابخانه مجازی ادبیات

در زمان چاپِ این کتاب، بخش نسخه‌های خطی «کتابخانه مولانا آزاد» در دانشگاه اسلامی عَلیگَر در هندوستان تقریباً 4500 نسخه خطی داشت که قریباً 1000 عنوان آن درباره تصوف بود. در این کتاب فهرست نسخه‌های خطی عربی و فارسی آورده شده است.

این کتاب دربرگیرنده فهرست فهرست تفصیلیِ نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه مولانا آزاد در دانشگاه اسلامی عَلیگَر درباره داستان‌های کهن، فلسفه، مذهب می‌باشد.

دربارۀ تاریخ ریاضیات در ایران پیش از اسلام چندان چیزی نمی‌دانیم. ولی پیش از حملۀ اعراب مسلمان به ایران در اوایل سدۀ اول هجری، در جندی‌شاپور و مراکز علمی دیگر، ریاضیات پیش‌رفته‌ای وجود داشت. از وجود زیج شهریار یا زیج شاهی در زمان انوشیروان (531ـ578 م) خبر داریم و به گفتۀ ابوریحان بیرونی، دانشمندان ایرانی زیج شهریار را در بیست‌و هفتمین سال سلطنت کسرا تصحیح کردند. این کتاب در دو بخش دربرگیرندۀ تاریخ ریاضیات ایران و سرگذشت‌نامه‌ای از چهل تن از ریاضی‌دانان ایرانی است. بنابراین در بخش نخست از مسیر کلی گسترش ریاضیات در ایران بحث شده و در بخش دوم دربارۀ زندگی و آثار چهل تن از برجسته‌ترین ریاضی‌دانان ایرانی به ترتیب تاریخی اطلاعاتی ارزشمند ارائه شده است.

مطالب این کتاب به دو قسمت تقسیم شده است: مورخان و جغرافی‌دانان ایران از ظهور اسلام تا پایان قرن هفتم هجری؛ مورخان و جغرافی‌دانان ایران از آغاز قرن هشتم تا آغاز قرن چهاردهم هجری. فقط درباره کتاب‌ها و مؤلفانی بحث شده که کتاب‌هایشان به طور کلی یا جزئی به چاپ رسیده و قصد آن بوده که اطلاعاتی درباره هویت، زادگاه، دوران حیات، سفرها و سوانح مهم حیات، اطلاعات مختصری درباره آثار، اطلاعات مختصری درباره اولین و بهترین چاپ اثر تاریخی و جغرافیایی، فهرست تحقیقات و ترجمه‌هایی از آن آثار. همچنین در این کتاب تنها تواریخ سیاسی و عمومی، کتاب‌های جغرافیایی و سفرنامه‌ها موردنظر بوده و از کتاب‌های اخبار و حدیث و مناقب و سیر و تذکره‌ها خودداری شده است.