استاد دکتر محمد معین در همه مباحث مربوط به زبان و ادب فارسی با علاقه فراوان مطالعه و تحقیق میکرد و هر کدام را به گونهای خاص و از جوانب مختلف مورد بحث و گفتگو قرار میداد و یادداشتهایی در آنباره تهیه مینمود. این کتاب دربردارنده یادداشتهای مرحوم دکتر محمد معین است بر دیوان خاقانی شروانی همراه با مقالهای با عنوان «خاقانی و آئین مسیح» از ایشان که توسط دکتر سیدضیاءالدین سجادی گردآوری شده است. همچنین در پایان دو مقاله با عناوین «مهر و مسیح در شعر خاقانی» و «شروح اشعار خاقانی» از دکتر سجادی آورده شده است.
مجموع مقالات پیرامون ادبیات و شعر نوشته برترین ادیبان و شعرا و نویسندگان معاصر که توسط زنده یاد ابراهیم زال زاده بنیانگذار و مدیر نشر ابتکار و بامداد گردآوری شده است: مجموعه مقالاتی از صفدر تقی زاده داریوش آشوری نجف دریابندری باقر پرهام احمد شاملو هوشنگ گلشیری م. آزاد احمد کسیلا فیروز شیروانلو مهدی اخوان ثالث سیمین بهبهانی ع. پاشایی و... فهرست: موسیقی زبان، عکس های یک شاعر، زیبایی چیست؟، نگاهی به ادبیات امروز آمریکای لاتین، جهان سوم در تکاپوی جهانی، یادی از بهرام صادقی، نگاهی به سه کتاب رضا براهنی و ...
تاریخ بشر آئینه یک سلسله مبارزه هایی است که بین طبقات مردم برقرار است و این مبارزه ها تا غلبه حق بر باطل ادامه خواهد داشت. مبارزه طبقاتی مظهر و نمایش واقعی حوادث تاریخی است که سر ترقی و تکامل هم در آن نهانست. نبرد دائمی خوبی و بدی، قدرت و حق، فقر و غنا، سرمایه و کار، تقدم و تجدد، ارتجاع و آزادی، فداکاری و خودپرستی، ظلم و عدالت و بالاخره مبارزه نور و ظلمت و یا یزدان و اهریمن است که حوادث و وقایع تاریخی را بوجود آورده است و بدون این نبرد زندگی هدف واقعی ندارد. تصدیق حالت حاضره و تسلیم در برابر سلطه و قدرت زندگی را همان اندازه فاقد روح و معنی خواهد ساخت که کسی وارد جنگ تن به تن بشود بدون اینکه کینه ای در دل داشته باشد و یا تن به زناشویی دهد درحالیکه فاقد عشق و محبت نسبت به همسر خود باشد. یکی از مظاهر حساس و جلوه های مشخص مبارزه های طبقاتی مبارزه ایست که در طول تاریخ بردگان با اربابان نموده اند و پرده های دلگداز و در عین حال لذت بخشی در صحنه اجتماع به وجود آورده اند. بردگی دوره مشخصی در تاریخ اجتماعی هریک از ملت ها گذرانده و خود یکی از دوره های فعالیت اقتصادی بشر است. تمام ملت ها "دوران اقتصاد بردگی" و یا دوره مبارزه بر علیه بردگی را در زمان واحدی نگذرانده اند و در تمام ملت ها هم بردگی حالت مشخص اقتصادی نبوده بلکه بطوری که در این مقاله ها دیده خواهد شد رژیم اقتصادی بردگی در بعضی از کشورها مانند یونان و روم با ظهور فئودالیسم از بین رفته و در پاره از ممالک دیگر مانند آمریکا و روسیه تا یک قرن پیش وجود داشته و در پاره کشورها مانند ایران از بردگان در فعالیت خاص اقتصادی یعنی تولید استفاده نمی کردند.
این کتاب، اثری تحقیقی در زمینه شناخت احوال و افکار حافظ فرزانه و زمانه او، به قلم زندهیاد دکتر محمد معین میباشد. کتاب در سه جزء نگاشته شده است. بهره یکم کتاب شامل سه نوشتار میباشد: سبب تالیف کتاب، چگونه ترجمه احوال و شراح افکار و آثار شاعری را باید نگاشت؟، راه تدوین ابواب کتاب از نوشتارهای این بخش میباشد. عنوان بهره دوم کتاب نابغه ادب میباشد. بهره سوم کتاب با عنوان عصر حافظ به چهار نوشتار در شرح اوضاع زمانه حافظ پرداخته است. اوضاع ایران در عصر حافظ، اوضاع فارس در عصر حافظ، ادبیات و علوم در عصر حافظ، اخلاق و سیر در عصر حافظ از نوشتار های این بخش میباشد. جزء دوم کتاب با عنوان دوره زندگانی شاعر، مشتمل بر هفده بهره میباشد.
این کتاب، اثری تحقیقی در زمینه شناخت احوال و افکار حافظ فرزانه و زمانه او، به قلم زندهیاد دکتر محمد معین میباشد. کتاب در سه جزء نگاشته شده است. بهره یکم کتاب شامل سه نوشتار میباشد: سبب تالیف کتاب، چگونه ترجمه احوال و شراح افکار و آثار شاعری را باید نگاشت؟، راه تدوین ابواب کتاب از نوشتارهای این بخش میباشد. عنوان بهره دوم کتاب نابغه ادب میباشد. بهره سوم کتاب با عنوان عصر حافظ به چهار نوشتار در شرح اوضاع زمانه حافظ پرداخته است. اوضاع ایران در عصر حافظ، اوضاع فارس در عصر حافظ، ادبیات و علوم در عصر حافظ، اخلاق و سیر در عصر حافظ از نوشتار های این بخش میباشد. جزء دوم کتاب با عنوان دوره زندگانی شاعر، مشتمل بر هفده بهره میباشد.