کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب «چرا ادبیات» اثر برجسته دیگری از ماریو بارگاس یوسا است که از متن انگلیسی با فارسی ترجمه شده است. در این کتاب که بخش اول آن درباره اهمیت ادبیات است، یوسا به این پرسش پاسخ می‌دهد که واقعا «چرا ادبیات؟» چرا خواندن رمان و داستان تا این اندازه اهمیت دارد و همه بزرگان آن را توصیه می‌کنند؟ این کتاب، که عنوان آن از مقاله نخست کتاب گرفته شده است، شامل دو مقاله و یک سخنرانی است که عنوان‌های آن چنین است: چرا ادبیات، فرهنگ آزادی، امریکای لاتین: افسانه ـ واقعیت.

رئالیسم جادویی سبکی ادبی است که در آن عناصر جادویی با عناصر واقعی در هم آمیخته می‌شود. فرانتس رو، منقد آلمانی اولین کسی بود که در دهه بیست میلادی این واژه را به کار برد، او با این وازه آثار چند نقاش آمریکایی را نقد کرد، نقاشانی هم چون ایوان آلبرایت، پل کادموس، جرج توکر، و ... که فرا واقعی آثاری را خلق کرده بودند اما در عرصه ادبی با خلق اثر صدسال تنهایی گابریل گارسیا مارکز در سال 1967 بود که این سبک به وضوح مطرح شد. آثار خورخه لوئیس بورخس نیز مایه رئالیسم جادویی دارد.

محمود احمدی در سال 1309 خورشیدی در روستای رک از توابع شهرستان بیرجند دیده به جهان گشود. پس از عزیمت به مشهد و پرداختن به حرفه بنایی به یکی از معماران چیره دست مشهد تبدیل شد. حضور پیگیر او در محافل ادبی شعرای برجسته مذهبی مشهد از یک سو و مطالعه آثار تاریخی و مذهبی اسلام و شیعه و شاعران برجسته زبان فارسی از سوی دیگر قریحه شعری وی را شکوفا کرد. محمود احمدی از میانسالی سرودن شعر مذهبی در وصف ائمه اطهار را آغاز کرد. کتاب کنونی گزیده سروده هایی است که از آثار چاپ نشده وی گردآوری شده است. این شاعر در فروردین ماه 1383 خورشیدی در شهر مشهد دیده از جهان فروبست. این کتاب همراه با ضمیمه ایست با عنوان تشیع در شعر پارسی.

این نوشته هدفش بررسی و نقد نگرش شاملو به زن در شعر او است. از این رو، به محتوای سروده‌های این شاعر بزرگ توجه دارد، نه شکل و زبان آنها. این نقد شیوه زندگینامه‌ای را برنگزیده است و تنها متن شعرهایی از شاملو را می‌کاود. بنابراین، اعتنایی به اسناد موجود درباره زندگی او ندارد. یادآوری می‌کنم که شاملو بیش‌تر در عاشقانه‌هایش به زن پرداخته است و سروده‌های ازاین دست او را بیش‌تر در دو مجموعه می‌توان یافت که نامشان با آیدا آغاز می‌شود: آیدا در آینه و آیدا: درخت و خنجر و خاطره! شاملو به زنان و مسائلشان توجه خاصی ندارد و خود این غفلت پرسش‌انگیز است. چرا که او شاعری مضمون‌گرا (در برابر شکل‌گرا) و متعهد است و شعرهای اجتماعی و سیاسی بسیاری دارد. سبب گزینش شعر شاملو برای این جستار، جز جایگاه والای آن در ادبیات معاصر ما، اهمیتش به مثابه آینه دورانی از فرهنگ و اندیشه روشنفکران ایران است. در بین شاعران ایرانی‌ای که شعر زنان گفته‌اند، فروغ فرخزاد چهره شاخصی است. هر چند در برخی از کارهای او هم تاثیر نگاه مردانه پیدا است. منظورم از شعر زنان نوعی شعر است که در آن پدیده‌ها، به ویژه زنان و مسائلشان، از منظر زنان دیده می‌شوند. برای شناخت جنبه‌هایی از جهان‌بینی شاملو و رابطه آنها با نگرش او به زنان و مسائلشان تا حدی تلاش کرده‌ام. اما می‌دانم که این مهم به کار بیش‌تر و فضای گسترده‌تری نیاز دارد.