علی‌رغم سنت کهن فرهنگ‌نویسی در ایران، جمع‌آوری لغات گفتاری و عامیانه و ثبت آنها در فرهنگ‌ها امری متأخر است. در واقع، با ورد به قرن بیستم و انقلاب مشروطه بود که توجه بعضی از نویسندگان به طور جدی به سوی کاربرد زبان گفتار در نوشتار جلب شد و آنان جرئت یافتند تا به زبان مردم کوچه و بازار بنویسند. البته از دوره قاجار نیز واژه‌نامه‌های عامیانه کوچکی در دست است که از بین آنها می‌توانیم به مرآت‌البلهاء با 124 سرواژه و فرهنگ واژه‌های عامیانه، تألیف رضا حکیم خراسانی با 158 سرواژه اشاره کنیم.

منابع مشابه بیشتر ...

6399990148ee0.png

فرهنگ عامیانه گلباف

محمدجواد اسدی گوکی

شهر گلباف در 110 کیلومتری جنوب شرقی کرمان واقع شده است؛ از شمال به کرمان، از جنوب به بم، از شرق به کویر لوت و از غرب به راین منتهی می‌شود. نام قدیمی آن «گوک» بوده است. بنا به نص تاریخ، گلباف در ازمنه قدیم، قلعه و برج و بارویی عظیم داشته و به تصرف سپاهیان محمود افغان نیز درآمده است. در این کتاب ضمن اشاراتی به ساختار اجتماعی و فرهنگی و آثار باستانی گلباف، فرهنگ عامیانه این شهر از قبیل امثله و کنایات، باورهای محلی، لغات و اصطلاحات و .... گردآوری شده است.

6356a7b007699.png

فرهنگ عامیانه اندراب

عبدالحفیظ بهروز

اندراب که یکی از نواحی نامدار و پرشهرت آریانای کهن، خراسان دیروز و افغانستان امروز است، اعتقادات و آداب و رسومی که بین مردم آن مروج و معمول است، از زمانه‌های بسیار دور و کهن سرچشمه گرفته و تا امروزه باقی و زنده مانده‌اند. بنابراین پرداختن به فرهنگ عامیانه مردم اندراب، زمینه را برای تحقیقات علمی جامعه‌شناسی فراهم می‌آورد. در این کتاب پس از بیان مطالبی درباره فولکلور، درباره آداب عنعنات و رسوم مردم اندراب، بازی‌ها و ورزش‌های محلی، طبابت عوام، عقاید و باورها، اشعار و ترانه‌های عامیانه، چیستان‌ها و معماها و ضرب‌المثل‌ها، گفتارهای کوتاه و لغات عامیانه و .... نکاتی طرح شده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

587728ca0fdb9.PNG

«یاذگار» و «یادگار»، و انشقاق اولیه

مهرادد نغزگوی کهن

در شماره اول مجله فرهنگ‌نویسی، آقایان سجاد آیدنلو، ابوالفضل خطیبی و علی اشرف صادقی در یادداشت‌هایی، با ارائه دلایل و شواهد مختلف، نظر خود را در مورد معنی و املاهای «یازگار» و «یادگار/یازگار» در نسخه‌ بدل‌های شاهنامه بیان داشته‌اند. به لحاظ املایی نیز صادقی، با ارائه شواهدی از پهلوی و فارسی نو متقدم، صورت «یازگار» را صورتی اصیل دانسته است. به نظرنگارنده گفته اخیر تنها در صورتی می‌تواند صحیح باشد که صورت املایی «یازگار» را کلمه کاملاً متمایزی در نظر بگیریم که با «یادگار» و معناهای آن ارتباطی نداشته باشد. در این نوشته، سعی می‌کنیم با توضیح بعضی از تغییرات منظم آوایی/ واجی فارسی صحت این مطلب را ثابت کنیم.

مشاهیر ادبیات فارسی/فردوسی/پژوهش درباره فردوسی
مقاله
587145cdba92d.PNG

ظرفيت فعل و ساخت‌هاي بنيادين جمله در فارسي امروز پژوهشي بر اساس نظريه دستور وابستگي

مهرادد نغزگوی کهن

فعل از عناصر اساسي ساخت جمله است و به همين دليل از دوران باستان تا کنون مورد توجه محققان بوده است. اين جزء در چارچوب نظريه‌هاي زبان‌شناسي جديد نيز از جنبه‌هاي مختلفي چون ـ معنا، نقش، و ساخت صرفي و نحوي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است. یکی از نظریه‌های مهم درباره این عنصر، نظریه وابستگی است. نظریه وابستگی نسخه‌های مختلفی دارد، ولی نکته مشترک تمام آنها قلمداد نمودن فعل در مقام مهم‌ترین جزء جمله است.

دستور زبان/دستور زبان فارسی
مقاله