در ایران، فرهنگنگاری دوزبانه و نیز نگارش واژهنامههای تخصصی، در طی دو دهه گذشته، به لحاظ کمی و کیفی رشدی نظرگیر داشته است. افزون بر این، جامعه فارسی زبان به نگارش فرهنگهای یک زبانه (فارسی به فارسی) نیز بیتوجه نبوده است. اما باید در نظر داشت که فرهنگنگاری به شیوه جدید در ایران چندان قدمتی ندارد و از همین رو، در فرهنگهای یک زبانه کمبودها و نقایصی به چشم میخور که برخی به روش کار مربوط است و برخی به نبود دانش و منافع کافی. در این نوشته میکوشیم از اشکالات فرهنگهای یک زبانهای که به تازگی (در کمتر از ده سال گذشته) انتشار یافته است مثالهایی به دست دهیم.
این کتاب دربرگیرنده فرهنگ منظوم یا نصاب است که به زبان فارسی و انگلیسی در بحور و اوزان مختلف سروده شده است.
اهمیت فرهنگهای لغت و اصطلاحات در تقویت مبانی زبان ملی و غنای آن بر کسی پوشیده نیست. این فرهنگ در دو نسخه خطی متعلق به مصحح چهار اصطلاح دارد که در نسخ خطی و چاپی این کتاب دیده نمیشود و همچنین در این چاپ 124 اصطلاح آمده که نسبت به تصحیح محمود کتیرایی، 16 اصطلاح اضافی را داراست. این کتاب افزون بر فرهنگ اصطلاحات، بیانکننده بسیاری از رفتار و کردار و روابط افراد مختلف اجتماع است و یکی از منابع شناخت فرهنگ ملی محسوب میشود. این کتاب کوچک تاکنون به نُه اسم و به نفر نسبت داده شده است: میرزا آقا، میرزا حبیبالله لشکرنویس، شریعتمدار تبریزی.