کتابخانه مجازی ادبیات

این قطعه ترجمه‌ای است از زبان فرانسوی و از رساله‌ای با عنوان «قهوه‌خانه سورات» از یکی از نویسندگان مشهور فرانسوی موسوم به برناردن دو سن پی‌یر که از سال 1150 تا 1230 حیات داشته است. این داستان اینگونه آغاز شده است: سورات بندر معتبری است در هند که تقریباً در شصت فرسنگی بمبئی و در شمال آن شهر واقع است. در شهر سورات قهوه‌خانه‌ای بود که بعدازظهرها غریب و غربای شهر آنجا جمع می‌شدند ....».

زنده‌یاد محمدعلی جمال‌زاده این نوشتار را در یازده فصل فراهم آورده که مباحثی است در احوال و اشعار حافظ که با استناد گوناگون به دیوان حافظ تحریر شده است .باب اول کتاب بحثی است درباره «رندی حافظ» که در پی آن فهرست اشعار مورد نظر درج می‌گردد .در باب دوم اشعار حافظ با موضوع «درد دل و وصف‌الحال» دسته‌بندی شده و در کنار آن گاه توضیحی مختصر آورده شده است . باب سوم نیز متضمن اشعاری از حافظ است که با عنوان «دین و آیین و دعا و قرآن» تدوین شده است .باب پنجم شامل اشعار گسترده‌ای از حافظ است که با موضوع «اشاراتی به کلیات حکمت و عرفان و معرفت» جمع آمده است .باب ششم تدوین اشعاری است با موضوع «پند و اندرز، دلالت و ارشاد». ابواب بعدی نیز با این موضوعات تدوین گردیده است: حافظ از خود و شعر خود سخن می‌گوید، مبارزه حافظ با ریا و سالوس و زرق و تدلیس، شراب و میگساری، حافظ در شیراز و در غربت و در ناکامی و عسرت، حافظ و قصیده مداحی. در انتهای کتاب، نوشته‌ای از ایرج افشار در باب احوال و آثار محمدعلی جمال‌زاده و متعاقب آن چندنامه و سند به چاپ رسیده است.