هرچند بسیاری از متون ادبی ما به کوشش استادان و محققان و به شیوه علمی و انتقادی تصحیح شده‌اند، امّا هنوز مجموعه‌ای از آثار قدما را می‌شناسیم که به طبع انتقادی نرسیده‌اند و صورت کاملاً قابل اعتمادی از آنها عرضه نشده است. از جمله این متون، دیوان کمال‌الدّین محمودبن علی مشهور به خواجوی کرمانی (م: 750) است که علاوه بر داشتن ارزش‌های فراوان مستقل فرهنگی و ادبی، واسطه پیوند غزل سعدی و حافظ هم هست و بنابراین تصحیح دقیق و عرضه مطلوب آن فواید مضاعف دارد. نوشته حاضر نشان می‌دهد که کوشش‌های انجام گرفته در تصحیح دیوان (غزل‌های) خواجو تنها در حکم کاری مقدماتی است و کاستی‌ها و خطاهای بسیاری در آن راه یافته است که غالباً ناشی از شیوه تصحیح و نقص احتمالی نسخه‌هاست. گذشته از آنکه فراوانی خطاخوانی‌ها و غلط‌های چاپی هم از میزان صحّت و اعتبار کار مصحح کاسته است.

منابع مشابه بیشتر ...

608a7f73e6411.png

یکصد غزل و یک ساقی‌نامه از خواجوی کرمانی

ابوالعطا کمال‌الدین محمود خواجوی کرمانی

خواجوی کرمانی شاعری زبان‌آور و گاه بوده و به تقلید از نظامی (پس از امیرخسرو دهلوی) خمسه‌ای به وزن و بحرهای متفاوت پدید آورده و هر یک را نامی نهاده که به ترتیب سرایش عبارتند از: همای و همایون، گل و نوروز، روضة الانوار، کمال‌نامه، گهرنامه. خواجو قصایدی رسا و غزلیاتش دلکش نیز دارد که دفتر غزلیات و قصاید وی مجموعه‌ای در حدود 25000 بیت و در زمان خود شاعر به دستور تاج‌الدین عراقی فراهم آمده به نام «صنایع الکمال» نام‌گذاری شده است. این کتاب کوچک که به بهانه شرکت در بزرگداشت این شاعر ارجمند فراهم آمده است، شامل یکصد غزل از این شاعر بزرگ است و یک ساقی‌نامه که ضمن داستان «همای و همایون» آمده است که نمونه‌ای از مثنوی‌سرایی شاعر نیز می‌باشد.

57d81f7be4fc1.PNG

روش دکتر معین در تصحیح متون فارسی

سیدمحمد حسینی

روش تصحیح متون فارسی و چاپ نسخه‌هایی پالوده و نزدیک به متن‌ اصلی در ایران مدیون کوشش‌ها و تیزبینی کسانی چون علامه دهخدا، علامه‌ قزوینی و دکتر محمدمعین است. از آنجا که اصل روش تصحیح برپایه‌ دقت‌ علمی و امانت‌داری نهاده شده است، در این مقاله سعی شده فعالیت‌ها و آثار تصحیحی استاد معین را با استناد به منابع و مآخذ برای اهل تحقیق و دانش‌دوستان به خصوص دانشجویان ادبیات فارسی معرفی شود. لذا سعی شد با استناد به وصیت‌نامه نیما یوشیج که خود، اصولا در سنخ دیگری از اندیشه‌ شاعرانه و بیان شاعرانه فعالیت داشت و نیز اعتماد او به صداقت علمی و امانت‌‌داری استاد معین، باب این مقاله گشوده شود که این خود نکته‌ای درخور توجه‌ است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

63ece693ee2de.jpg

خردنمای جان افروز

سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، امام علی (ع) از همان قرنهای اولیه تاریخ اسلام همواره پشتوانه فکری نویسندگان و شاعران بوده است و گذشته از بهره هایی که محققان و مولفان نامبردار ما از این سرچشمه غنی و گنجینه گران مقدار برده اند آثار درخشان و عظیمی از جمع و تالیف و شرح و ترجمه این سخنان پدید آمده است. بخش کوچکی از این آثار کتب و رسایلی است که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام ساخته و پرداخته اند. رساله حاضر را نیز باید از زمره این سلسله محسوب داشت. نویسنده در جستجویی که در پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی داشت در گیرودار کار "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدوطواط و جستن دستنوشته های موجود آن، به نسخه ای از این رساله رسید و آن را مطلوب خود و رساله ای دلنشین یافت و از این رو در صدد تصحیح آن برآمد ...

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی
کتاب
5f849bb05d4aa.jpg

خردنمای جان افروز

سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، علی (ع) پس از قرآن کریم پشتوانه فکری بسیاری از نویسندگان و شاعران بوده است. مانند کتب و رسایلی که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام، ساخته و پرداخته‌اند. رساله حاضر نیز به جای آن که سخنان حکمت آموز علی (ع) را ترجمه و شرح کند و احیانا مفهوم آن را به گونه‌ای به رشته نظم کشد، آن را با اشعار دلپذیری از حکیم فردوسی و سخنان نغزی از دیگرناموران تالیف و ترکیب کرده است. مولف در جستجویی پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی به کتاب "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدالدین وطواط رسید از آنرو درصدد تصحیح آن به این شیوه برآمد

نثر/متون کهن/گزیده‌ نظم و نثر
کتاب