کتابخانه مجازی ادبیات

یکی از ویژگی‌های این کتاب آن است که در گوشه‌ای از پهنه آناطولی تألیف شده و زبان اصلی و استخوان‌بندی آن به زبان فارسی است. دانشمندی آن را تألیف کرده که زادبومش یکی از شهرهای قلمرو غربی زبان فارسی بوده است. او با نگارش متنی استوار و به ترجمه درآوردن آیات و اقوال و امثال و ابیات عربی برای فارسی‌زبانان در قرن هفتم پیوستگی روحی و فرهنگی خود را به زبان ادبی رایج در منطقه محل زندگی خود مشهود کرده است. قصد او از تألیف این مجموعه، به دست دادن طریقه‌ای آسان در استفاده بردن از آیات و امثال و اشعار عربی به طور موضوعی بوده تا منشیان و دبیران بتوانند نوشته و گفته خود را بدان موارد آرایش دهند.

با اين که شخصيت اسکندر در حماسه ملي ايران آميخته‌اي است از صفات خوب و بد، در مطالعات شاهنامه‌شناسي و تاريخي ايران نوعي «اسکندرستيزي» غير منطقي به چشم مي‌خورد که با اشاعه داستان اسکندر در فرهنگ ادبي و شفاهي ايران در تناقض است. به روايت شاهنامه، اسکندر فرزند داراب و از سلاله شاهان ايران است و از نظر قانوني بر تاج و تخت ايران حق دارد. داستان کشورگشايي‌هاي او (2408 بیت) با تفصيلي بيش از برخي داستان‌هاي معروف شاهنامه نقل شده است. برخي از محققين به تبعيت از نولد که معتقدند ايرانيان براي اين که از خواري شکست به دست اسکندر برهند، داستان خويشاوندي اسکندر با داراب را اختراع کردند تا اسکندر را شاهي ايراني قلمداد کنند. اين مقاله احتمالات ديگر را در اين باب در نظر مي‌گيرد. يکي اين که داستان خويشاوندي اسکندر با داراب ساخته دستگاه تبليغاتي اسکندر باشد، زيرا داستان مشابهي در باب خويشاوندي اسکندر با شاهان مصر باستان که براي مشروعيت بخشيدن به حکومت اسکندر بر مصر اختراع شده نيز موجود است. دوم اين که اين قصص ساخته و پرداخته اشراف دورگه ايراني يوناني و مصري يوناني باشد، که پس از فتح ايران و مصر از ازدواج فاتحان يوناني و دختران اشراف اين دو سرزمين به وجود آمدند. مولف بر اين نظر است که امکان وجود اين علل چندگانه در عرض هم بيشتر از اين است که ايرانيان داستان اسکندر را به خاطر کاستن از تلخي شکست ساخته باشند. همين که اسکندر به صورت قهرماني ملي و کاملا ايراني در آمده است، نشان مي‌دهد که منشا داستان هرچه باشد، اسکندر در ادب رسمي و عاميانه ايران از ديرباز پذيرفته و ايراني شده بوده است.