کاروان جامعه بشری در هر دوره و زمانی نیازمند فروغی است که از کانون ضمیر نویسندگان و روشندلان میتابد. جامعه یکه فاقد نویسنده باشد و چمنزار ملت آن از آب افکار روشنبینان سیراب نگردد، محکوم به زوال و نیستی خواهد بود. فرخی یزدی شاعر آزادیخواه و با شهامت معاصر که جان خود را در راه آزادگی و میهنپرستی خود از دست داد چنین میگوید: از دفتر زمانه فتد نامش از قلم هر ملتی که مردم صاحب قلم نداشت شعرا و نویسندگان خدمات ذیقیمتی به اجتماع بشری انجام میدهند و شاهد این مدعی صفحات طلایی تاریخ است که از شرح آزادمردان و نویسندگان هر عصری مشحون گشته است. مشروطیت ایران و بیداری افکار مردم آن دوره همگی از شراب افکار اساتید علم و ادب سرمست گشته و در نتیجه با عزمی راسخ و ارادهای آهنین دستگاه پوشالی استبداد را درهم شکستند. بنابراین ادبیات انقلاب اسلامی نه تنها آینه تمام نمای ذوق و عاطفه و اندیشه یک ملت مسلمان به حساب میآید، بلکه متحولکننده آدمیان است، آدمیان خاکی، که بیشتر نگاههای خود را معطوف ظواهر مورسی سازند. ادبیات، تجلیگر خواستهها و هدفهای انسانهای شریف و منعکسکننده تحولات و هدفهای انسانهای شریف و منعکسکننده تحولات سیاسی، تاریخی و اجتماعی یک برهه از تاریخ یک کشور است.
کتاب حاضر اشعاری از ناظم حکمت است که به همراه زندگی نامه ایشان در سال 1359 توسط انتشارات بامداد به چاپ رسید.
در این مجموعه مولف نگاهی کلی اما در عین حال کلیدی دارد به نثر و نظم پارسی از آغاز تا معاصر، به گونهای که خواننده ضمن آشنایی با نمونههای ادب پارسی تا حدودی با چگونگی تحول آن نیز در طول زمان آشنا میشود. مولف در این بررسی از تقسیم بندی متداول ادبیات کلاسیک ایران در محدوده سه سبک خراسانی، عراقی و هندی و یا تکیه بر مقاطعی به نام "بازگشت ادبی" عدول کرده است. نثر پارسی را در سه مقطع از آغاز تا دوره انحطاط (قرن چهارم تا نیمه دوم قرن هفتم ه.ق)، از دوره انحطاط تا نهضت مشروطه (نیمه دوم قرن هفتم تا قرن سیزدهم)، و از مشروطه تا معاصر (تا سقوط سلطنت پهلوی) بررسی کردهام و شعر در چهار مقطع یعنی از آغاز تا اواسط قرن ششم هجری، از اواسط قرن ششم تا قرن یازدهم، از قرن یازده تا نهضت مشروطه و از نهضت مشروطه تا معاصر (سقوط سلطنت) کندوکاو شده است. و شعر معاصر هم در بررسی در سه دوره استبداد بیست ساله (1300-1320)، از 1320 تا 28 مرداد 1332 و از 28 مرداد تا سقوط سلطنت را در بر میگیرد. کتاب یکم نظم و نثر فارسی را تا مقطع مشروطه دربرمیگیرد.