کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

مسلمانان مقبره اشخاص مقدس مذهبی را مزار می‌نامند. این مزارها بعضاً بالای خود عمارتی داشته و در برخی موارد بدون عمارت می‌باشند. مواقع مزارها در قبرستان، باگذاشتن علایمی چون پنجه دست فلزی، شاخ آهو گوزن، بیرق‌های سرخ و سبز و غیره از قبرهای عادی تفریق (جدا) می‌شوند. تقدسی مذهبی قبرها سبب حفاظت آثار معماری اکثر ساختمان‌ها شده زیرا هر کس حتی استیلاگران (مهاجمین) نیز از تخریب آنها خودداری نموده‌اند. مزارها را مراقبت نموده و در حفاظت آنها سعی می‌ورزیدند. محققین افغان راجع به کتیبه‌های مزارات شهرهای هرات، کابل و غزنی، آثار متعددی تألیف نموده‌اند. متأسفانه آثار کتبی شهر بلخ و نواحی اطراف آن تاکنون مورد جمع‌آوری و تحقیق قرار نگرفته است.

کمال خجندی در تاریخ ادبیات تاجیکی و فارسی همچون شاعری غزل‌سرا مقامی بزرگ دارد. غزلیات او در ممالک گوناگون دنیا انتشار یافته است. اینجا ما می‌خواهیم راجع به آثار کمال خجندی که در اواخر سال 1981 و اوایل سال 1982 م از موزه‌ها، کتابخانه‌ها و بایگانی‌ها هندوستان گردآورده‌ایم، تامل کنیم.