کتابخانه مجازی ادبیات

جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

بخش اول این کتاب اختصاص به بحث درباره پهلوانی دارد که در آن از مباحثی چون کشتی گرفتن، مشت زنی، معرفت در قاموس پهلوانی، هدف‌های نظامی ورزش، پهلوانی و دلاوری و .... سخن گفته شده است. عیاری مبحثی است که در بخش دوم کتاب بدان پرداخته شده است. در این بخش درباره آیین پهلوانی در کسوت عیاری، سرهنگ عیاران، عیاری در داستان‌های قدیم ایران، عیاری و شوالیه‌گری و ... مباحثی مطرح شده است. شاطری از دیگر مباحث مطرح‌شده در این کتاب است. تعریف زورخانه و تحلیل ورزش باستانی در بخش پایانی کتاب بررسی شده است.

مطالب و داستان‌های این کتاب برداشته و بهره‌برداری شده از کتاب معروف رموز حمزه «حسب الامری نواب مستطاب اشراف امجد ارفع والاشاهزاده پرویز میرزا که در کارخانه جناب آقا میرزا علی اکبر باسمه شده، فی سنه 1275». این کتاب ترکیبی است از تعداد زیادی داستان‌های کوتاه که در مجموع یک داستان بزرگ از آنها به وجود می‌آید؛ داستانی از وصف دلاوری ها و پهلوانی‌ها و جنگ‌آوری‌ها و زیرکی‌ها و اعمال شگفت و خارق‌العاده عیارات جوانمرد و انسان‌دوست ایران؛ ولی با مایه افسانه‌ای که تاریخ نمودهای آن به طور مفصل در کتاب «نقش پهلوانی و نهضت عیاری در تاریخ اجتماعی و حیات سیاسی ملت ایران» تألیف نگارنده این کتاب آمده است.