هدف نویسنده از جمع آوری مجموعه مقالات این است که معتقد است: ترجمههای فارسی آقای ابراهیم پورداود- استاد اوستاشناسی در دانشگاه تهران- از جزوات اوستا، ترجمه واقعی اوستا نیست و از ترجمههای اروپایی کتاب اختلاف فراوان دارد و این اختلافات به حدی است که نه تنها در عقاید و افکار زرتشت و قسمت عمده از مسائل اجتماعی ایران باستان را دیگرگون ساخته، بلکه بر اثر آن اکثر محققان کشور و دانشجویان ادبیات دانشگاه تهران گرفتار اشتباه شده اند. بعد از انتشار کامل کتاب نگارنده در مورد ترجمه های دست خورده اوستا، بعضی دوستان ایشان از جمله آقای سعید نفیسی در مجله راهنمای کتاب از ایشان جانبداری کردند و مقالاتی انتشار دادند و چون این مقالات به صورت پراکنده درج شده بود، نگارنده مفید و مقتضی دیدند که این مقالات را در یک مجموعه گردآوری کنند. این کتاب مجموعه مقالاتی است در مورد زرتشت و پاسخ این مقالات نوشته موسی جوان که در سال 1343 به چاپ رسیده است
کتابی که ترجمه آن اینک از نظر شما میگذرد رساله مختصری است که بیشتر برای تدریس در مدارس نوشته شده است. فلیسین شاله، درین رساله موجز سعی کرده است چنانکه شیوه اوست تمام مسائل مهم متافیزیک را با بیان ساده و دلپذیری مطرح و تقریر کند. بیان او در مورد مباحث فلسفی بیان یک فیلسوف نیست بیان یک معلم است. بیان او در مورد انتقاد، معتدل و در قضاوت، محتاط جلوه می کند. اقوال و آراء را با بیان ساده و موجزی تقریر می نماید و در همه حال سعی دارد تمام مطالبی را که درباره هر کدام از مسائل متافیزیک گفته اند، تا حدامکان جمع و نقل نماید. معذلک بدون سابقه ذهنی درک مطالب او دشوار خواهد بود. خواننده این کتاب وقتی به خوبی می تواند این مسائل مهم و دقیق و مبهم را درک کند که با جمال از تاریخ فلسفه را می توان توصیه کرد. خواننده ایرانی در چنین مواردی می تواند به کتاب نفیس "سیر حکمت در اروپا" مراجعه نماید.
مطالبی که در این دفتر جمع آوری شده است مقالات و نقدهایی است که در طی دوازده سال گذشته به مرور نوشته و در مجله های مختلف، به خصوص در نشر دانش چاپ شده است. سه مقاله و نقد قبل از انقلاب و مابقی بعد از انقلاب نوشته شده است، بعضی مقاله است، بعضی مطالبی است که به مناسبتهایی به عنوان سرمقاله نوشته و در نشر دانش چاپ شده است بعضی دیگر نقدهایی است که بر کتابهای فارسی و انگلیسی نوشته شده است. همه مقالات و نقدها تالیفی است به استثنای یک مقاله که از انگلیسی ترجمه شده است و آن مقاله "نزاع دیوانگان با خدا" نوشته هلموت ریتر است. (تاریخ و محل اولین چاپ مقالات و نقدها در انتهای هر مقاله ذکر شده است)
نگارنده در این کتاب به تاریخ اجتماعی ایران از ورود آریاییها به فلات ایران تا حملهی اسکندر مقدونی و پایان یافتن امپراتوری هخامنشی میپردازد. مطالب کتاب با مهاجرت آریاییها به سرزمین ایران و اشاره به تاریخ مناطقی چون بلخ، سغد، نیسایه، خوارزم، و نیز مباحثی در خصوص نژاد آریایی، چینی، تورانی و... آغاز میشود. نویسنده در بخش دوم به سلسلههای اساطیری پیشدادیان و کیانیان و مقایسهی برخی شخصیتهای این دو سلسله با ریگ ودا، کتاب مقدس هندیان، میپردازد. بخش سوم به بررسی اقوام سامی نژاد آشور و بابل در بینالنهرین و دولت عیلام در جنوب غربی ایران (خوزستان) و همچنین برخی جنبههای تمدنی این اقوام باستانی اختصاص دارد. در بخش چهارم اقوام ایرانی غرب فلات ایران همچون کاسیها، ماناها، مادها و پارسها به اجمال معرفی میشوند. نبردها و لشکرکشیهای این اقوام علیه یکدیگر از جمله مطالب این بخش است. در بخش بعدی به ظهور و قدرتگیری کورش هخامنشی اشاره میگردد. وی تمام این اقوام و حکومتها را یکپارچه کرد و نخستین شاهنشاهی بزرگ آن روزگار را به وجود آورد. پس از تاریخ سیاسی، درخصوص اوضاع اداری، اقتصادی و قضایی بابل و بایگانیهای کورش در شوش بحث میشود. همین مباحث در دورهی جانشینان کورش تا پایان امپراتوری هخامنشی، موضوع دیگر بخشهای کتاب را تشکیل میدهد. در سه بخش پایانی کتاب به دین در ایران پیش از زرتشت، دین و آیین زرتشتی و قوانین و عادات در ایران باستان پرداخته میشود. از جمله اظهارنظرهای جالب نویسنده میتوان به یکی دانستن ساروکین آشوری با اژیدهاک، همزمان دانستن کورش و زرتشت، یکسان دانستن کیخسرو کیانی با کورش هخامنشی و کیگشتاسپ کیانی با ویشتاسپ، پدر داریوش هخامنشی، اشاره کرد.
کتاب «تفسیر اوستا و ترجمه گاتاها» اثر خاورشناسی فرانسوی است که در این اثر، اطلاعاتی راجع به مسائل اجتماعی و فکری ایران باستان به ویژه آیین زردشت در زمان اشکانیان و ساسانیان، همچنین تحقیقاتی در باب اوستا به دست میدهد. این کتاب به عنوان دیباچهای بر آن کتاب در ترجمه اصلی منتشر شده و همچنین جداگانه به منظور معرفی آن کتاب انتشار یافته است.