این کتاب تألیف ایلیا پاولوویچ پطروشفسکی ایرانشناس برجسته روسی است. این کتاب در واقع متن درسهای نویسنده برای دانشجویان تاریخ بوده است. مهمترین موضوعات این کتاب ظهور اسلام، ورود آن به ایران، قرآن مجید، منابع حقوق اسلامی، تدوین فقه، مجادلات فرقهای، کلام، اسماعیلیان، قرمطیان، عرفان و پیروزی شیعه در ایران است. با این وجود در این کتاب نارساییهایی در موارد فقهی و حقوقی و جایگاه شیعیان به چشم میخورد که در ترجمه فارسی حاشیه محمدرضا حکیمی به توضیح و تبیین آن اختصاص یافته است. این کتاب را میتوان یکی از آثار مهم در زمینه منابع و متون تاریخ اسلام و تطورات تعالیم اسلام و فقه اسلامی و صوفیگری و مذاهب و مسالک و نهضتهایی که مردم در بطن اسلام برپا کردند، به ویژه تشیع دانست.
در مجموعه حاضر اطلاعاتی درباره موقعیت جغرافیایی، وجه تسمیه و پیشینه تاریخی 241 شهر ایران گردآوری شده است .در ابتدای کتاب، مطالبی درباره جایگاه جغرافیایی، ناهمواری ها، آب و هوا، پوشش گیاهی و زندگی جانوری سرزمین ایران، همچنین خاستگاه ایرانیان، نام ایران و پیشینه تاریخی این مرز و بوم آمده است .کتاب با عکس هایی از آثار تاریخی و مراکز دیدنی شهرهای شرح شده، همراه است.
کتاب، حاوی اطلاعاتی است درباره ویژگیهای جغرافیایی و پیشینه فرهنگی و تاریخی روستای((میر)) از توابع طالقان .این اطلاعات در قالب تحقیقی فراهم آمده است . کتاب با شرح موقعیت جغرافیایی طالقان، سپس روستای میر آغاز میشود و با این مطالب ادامه مییابد :باغات و مزارع روستا، چشمههای میر، کوههای میر، چگونگی زندگی اهالی روستا در قدیم، آداب و سنن در روستا، داستانهای واقعی از میر، نکات دستوری و کلماتی از گویش روستا، اصل و نسب خانوادههایی از میر طالقان . کتاب با عکسهایی رنگی و سیاه و سفید از برخی بزرگان و مناظر و اماکن روستا به پایان میرسد .
ای. پ. پطروشفسکی در ایران نامی آشنا است. کارهای او در زمینه تاریخ ایران حاکی از سخت کوشی وی در زمینه مسایل تاریخی ایران است. دید ویژه وی که منبعث از ایدئولوژی خاص مملکتش است جای پای محکمی در ببرسیهای وی از تاریخ ایران دارد. می شود گفت که اکثر آثار وی تاکنون به زبان فارسی برگردانده شده است. این دو مقاله از دو منبع متفاوت انتخاب و ترجمه شده است: مقاله "دولت در عهد ایلخانان" و مقاله "ایرانشناسی در شوروی" در سلسله مقالات پنجاهمین سال مطالعات شرقی شوروی به چاپ رسیده بود. این مقاله در رابطه با مطالعات و بررسیهای زبانشناسی و مقدمه فقه اللغه ایرانی در شوروی می تواند مشحون اطلاعاتی برای خواننده باشد.
این کتاب دربرگیرنده سه نوشتار است؛ «دولت در عهد ایلخانان: مفهوم رشیدالدین از دولت»، «ایرانشناسی در شوروی» از پطروشفسکی، و «فقه اللغه ایرانی» از اورانسکی.