.. تألیف کتاب، تحقیقاً در 1291 شروع شده است. ظاهراً مؤلف تا سنهی 1293 دنبالهی تاریخ و جغرافیای خود را مینوشته است و آن طور که بنده استنباط کردهام، مرحوم احمدعلی خان وزیری، وقایع را تا حدود سال 1209 (یعنی زمان حرکت آغامحمد خان از کرمان) توانسته است برساند و بعد ظاهراً به علت مسافرت به تهران، دنبالهی تاریخ قطع شده است و در تهران نیز فوت نموده . احمدعلیخان، برخلاف خانوادهی خود، در خدمات دولتی داخل نشده و شغل دیوان قبول ننموده ولی به علت اینکه از اخلاف میرزاحسین و آقاعلی وزیر بوده است، مستمری سالیانهی مرتبی از دیوان دریافت میداشته. ظاهراً این تاریخ و جغرافیا را مرحوم وزیری، بنا بر دستور اعتمادالسلطنه و بر اساس نهضتی که برای نوشتن تواریخ محلی در اواخر عهد ناصری پیش آمده بود، نوشته است. بعد از این مقدمات، جای آن هست اشاره شود که چون جغرافی مرحوم وزیری حاوی اطلاعاتی در مورد اوضاع اجتماعی کرمان در قرن 18 و 19 هست، کتاب مورد توجه استادان خارجی نیز قرار گرفته و در این میان قسمت عمدهی آن توسط آقای پروفسور بوسه، بر اساس چاپ نگارنده به زبان آلمانی ترجمه شده و در مجلهی اسلام، شماره 50، در آلمان به چاپ رسیده است. اهمیت جغرافیای وزیری، و رسالهی دهات کرمان، بیشتر ازین جهت هم هست که نام آبادانیهای قدیم را در خود دارد؛ آبادیهائی که بعد از پیدا شدن تلمبه و حفر چاه عمیق، اغلب به بوتهی فراموشی افتادهاند و به زودی نام آنها از خاطرهها محو خواهد شد. کرمان (نام منطقه در پارسی باستان: کارمانیا یکی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان کرمان پهناورترین استان ایران درجنوب شرقی این کشور واقع است.جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۳۴،۴۴۱ نفر بودهاست.جمعیت کلان شهر کرمان به دلیل عدم رسمی شدن سکونت گاه های غیررسمی از سوی دولت و استفاده حاشیه نشین ها از امکانات شهری و عدم تناسب بودجه تخصیص یافته با جمعیت واقعی تا ۷۲۰،۰۰۰ نفر هم می رسد. کرمان یکی از پنج شهر تاریخی ایران است. وسعت شهر کرمان ۱۴۰۰۰ هکتار است و به دلیل وسعت شهری و جمعیت کرمان، این شهر جزو کلانشهرهای ایران طبقهبندی شدهاست.کرمان به لحاظ مساحت شهری هشتمین شهر ایران است. شهر کرمان، یک مرکز جمعیتی و بزرگترین شهر در منطقه جنوب شرق ایران است.کرمان به لحاظ صنعتی، سیاسی، فرهنگی و علمی مهمترین شهر جنوبشرق کشور است. حاشیهنشینی مهمترین مشکل کلانشهرکرمان است. کرمان در حال تبدیل شدن به شهری الکترونیکی است و این شهر به عنوان پایلوت دولت الکترونیک انتخاب شدهاست و در برنامههای توسعه کشور باید به شهری الکترونیکی تبدیل شود.شهرکرمان با ۱۷۵۶ متر ارتفاع از سطح دریا،سومین مرکزاستان بلند و مرتفع ایران محسوب می شود.و همین امر باعث اعتدال هوای شهرکرمان درفصل تابستان شده است.
در مجموعه حاضر اطلاعاتی درباره موقعیت جغرافیایی، وجه تسمیه و پیشینه تاریخی 241 شهر ایران گردآوری شده است .در ابتدای کتاب، مطالبی درباره جایگاه جغرافیایی، ناهمواری ها، آب و هوا، پوشش گیاهی و زندگی جانوری سرزمین ایران، همچنین خاستگاه ایرانیان، نام ایران و پیشینه تاریخی این مرز و بوم آمده است .کتاب با عکس هایی از آثار تاریخی و مراکز دیدنی شهرهای شرح شده، همراه است.
شاهنشاهی ایران مجموعهای از شاهنشاهیهای ایرانی یا ایرانی زبان است که بر فلات ایران، سرزمین مادری ایرانیان و آسیای غربی، آسیای جنوبی و مرکزی و منطقه قفقاز فرمانروایی میکردهاند. با شکست آشوریان از مادها و شکلگیری شاهنشاهی ماد، پایههای نخستین شاهنشاهی آریاییتباران در ایران بنا نهاده شد. شاهنشاهی ایران در گستردهترین حالت خود مربوط به شاهنشاهی هخامنشی و در زمان داریوش و خشایارشا است که به صورت پادشاهی متحد از منطقهای در استان فارس در ایران امروز برخاست. پس از سالها فرمانروایی تیموریان و تشکیل حکومتهای کوچک و بزرگ که عمده آنها فرهنگ ایرانی را بازمینمایاند، صفویان فرمانروایی گستردهای را شکل داد که میتوان از آن به عنوان یکی از دودمانهای شاهنشاهی ایران نام برد و پس از دورههای گوناگون حکومتهای ملوک الطوایفی و پس از سالها توانستند دوباره ایران متحد را بنا نهند....
این کتاب رسالهای است با عنوان ((جغرافیای مملکت کرمان)) اثر ((احمد علیخان وزیری کرمانی)) که در فاصله سالهای 1291ه / 1874م به رشته تحریر درآمده است .در این رساله، نگارنده افزون بر مطالب جغرافیایی، اطلاعاتی درباره تاریخ و اوضاع اجتماعی کرمان در قرن سیزدهم هجری (اواخر دوره زندیه و اوایل کار قاجاریه) به دست داده است .کتاب با مقدمه مصحح آغاز شده که طی آن مخاطب با اوضاع جغرافیایی، آب و هوایی، گیاهی و اقتصادی منطقه جنوب، به ویژه کرمان آشنا میشود. کتاب جغرافیای کرمان، تألیف احمدعلی خان وزیری از مهم ترین آثار تاریخی است که در رابطه با جغرافیای کرمان در قرن 19 نوشته شده و مورد توجه استادان خارجی ازجمله پروفسور بوسه قرارگرفته است و در سال 1973 م. به زبان آلمانی ترجمه شده است، این کتاب حاصل تلاش های دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی می باشد که برای شناخت تاریخ جغرافیای کرمان اطلاعات مفیدی از منابع ارزشمندی چون تاریخ جغرافیای وزیری و رساله دهات کرمان گردآوری کرده است. این اثر به زبان فارسی نوشته شده و از آن لحاظ که مورخ تلاش کرده است علاوه بر معرفی شهر کرمانشهرهای اطراف آن را نیز مورد بررسی قرار دهد در تاریخ محلی جایگاه بالایی دارد، با این وجود کتاب جغرافیای کرمان سرشار از مطالبی است که شایعات بین مردم و دیدگاه شخصی نویسنده در آن دخالت داده شده است و ابهامات بسیاری در آن وجود دارد.