درونمایه اصلی این کتاب فرازونشیبهایی است که تصوف طی 250 سال از نیمه سده هجدهم تا نیمه سده بیستم میلادی در جهان اسلام پیموده است و مواضعی که متصفوه در رویارویی با تحولات اجتماعی و سیاسی و پدیدههای جدید در این دو سده اختیار کردهاند. سخن از تلاشهای خصمانهای است که در طی این مدت برای بیرون راندن صوفیان از صحنۀ جوامع اسلامی صورت گرفته و کوششهایی که صوفیان برای حفظ هویت خود بدان دست زدهاند. حوزۀ بررسی کتاب گسترۀ جغرافیایی وسیعی است که دامنۀ ن از مراکش و غرب آفریقا تا مصر و سودان و از قفقاز و ترکیه تا هندوستان کشیده شده است، گرچه در این میان جای پارهای از خاستگاههای اصلی تصوف یعنی عراق و ایران تقریباً خالی است. «ضدتصوف» در این کتاب طبعاً به دو معنا گرفته شده است: ضدیت از درون و ضدیت از بیرون.
در دوران پیروزی انقلاب اسلامی ایران این توفیق را یافته ایم که شهرداران و مسئولان خدمات به مردم، در کلیه سطوح لشکری و کشوری فراتر از وظایف عادی خود، گامهایی در راه اعتلای فرهنگ و اندیشه جامعه بر می دارند و با تلاشهای مناسب علمی و هنری، ایران را در جهان و در مقابل تاریخ سرافراز می کنند. امروز شایسته آن است که در روند تفکرات اسلامی و انقلابی ایران انسانهای لایق و برجسته تاریخ این مرز و بوم را به نسل خودمان و به جهانیان بشناسانیم و با برگزاری یادبودها و نوشتن مقاله و تهیه فیلمها بدین وسیله توطئه های امپریالیسم را در رابطه با محو فرهنگ جهان سوم خنثی نماییم؛ این خود انقلابی است در مسیر انقلاب اسلامی ایران......موضوع کتاب حاضر رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر است که شامل رجال فقه و حدیث و تفسیر، رجال حکمت و فلسفه و عرفان و تصوف است و توسط سیدمحمدباقر کتابی تالیف شده است.
عرفان و تصوف ریشه و منشاء بسیار قدیمی در ایران دارد و با تشیع سازش و نزدیکی زیاد پیدا کرده و به تدریج و مرور زمان در بین افراد اکثر طبقات و قشرهای اجتماع ایران رخنه و نفوذ کرده مریدان و خاکساران و سرسپردگانی در هر گوشه و کنار دارد. تعداد و شمار پیران و مشایخ صوفیه و رهبران طریقت نیز زیاد و مورد احترام خرد و کلان در هر عصر و زمان بوده اند. در این مجلد به ذکر نام و حال هجده تن از عرفا و صوفیان خدمتگذار ایران پرداخته شده است و به ذکر نام و نشان و هنگام زیست آنان اکتفا شده شمه ای نیز از رشحات فکری و آثار قلمی آنان نقل شده است تا خوانندگان بطرز اندیشه و تفکر آنان پی برده و به تعالیم اخلاقی و راه و روششان آشنایی کمی پیدا کنند. این کتاب شامل هجده فصل است و هر فصلی مخصوص معرفی پیری از پیران طریقت ایران است.