کتابخانه مجازی ادبیات

ملا عبدالله قطب بن محيى از معدود نويسندگان عارف قرن نهم مى‌باشد كه نامش در تذكره‌ها نيامده است. تاريخ تولد و وفات او معلوم نيست، اما با توجه به شواهد موجود مى‌توان گفت بين سال‌هاى 838 تا 909ق مى‌زيسته است و فرزند محيى الدين كوشكنارى لارى و استاد حكيم معروف ملا جلال الدين دوانى بوده است. وى يكى از معدود رهبران فكرى و دينى است كه با روش مخصوص به خود و از طريق نگارش انبوه مكاتبات اخلاقى - علمى به رهبرى و اداره اجتماع اقدام نموده است. از سوى ديگر مبلغين او در نواحى مختلف فارس و ساحل خليج فارس پراكنده مى‌شدند و به تبليغ ايده‌هاى رهبر خود مى‌پرداختند. مكاتيب عبدالله قطب بن محيى، مجموعه ارزشمندى از نامه‌هاى اخلاقى و عرفانى شيخ عبدالله قطب بن محيى به زبان فارسى است كه براى سالكان طريقت نوشته است و در جايگاه ادب فارسى از اهميت ويژه‌اى برخوردار است. كتاب مشتمل بر 110 نامه است. در نامه‌ها از صنايع گوناگون لفظى و معنوى، همچون سجع و جناس و مراعات نظير و نيز از اشعار بزرگان ادب ايران بسيار استفاده شده است.

سرزمين دكن در جنوب هند واقع شده است و قريب به هفتصد سال، ايراني‌تبارها در اين ناحيه در هشت سلسله مختلف حكومت كردند. در دوره اين حكومت‌ها تمدن و فرهنگ ايراني به ويژه هنر، زبان و ادبيات ايرانيان در اين سرزمين شكوفا گرديد. سلطان محمدقلي قطب شاه؛ چهارمين پادشاه سلسلۀ قطب شاهيان و حاكم وقت دكن در جنوب هند، شهر حيدرآباد دكن را در سال 1590 م تاسيس كرد. قطب شاهيان كه خانداني ايراني‌تبار و شيعه‌مذهب بودند، از 918 تا 1098 ق/ 1512 تا 1687 م بر اين منطقه حكومت كردند. سلطان عبدالله قطب شاه (1083-1020) بيش‌ترين دورۀ حكومت را در سلسلۀ قطب شاهي داشت و 46 سال مقتدرانه فرمانروايي كرد. در دورۀ حكومت وي كه از نظر آسايش مردم معروف است، قلمروي قطب‌شاهيان گسترش يافت. ولي قلعۀ گلكنده در سال‌هاي 1636 تا 1656 م تحت فشار شديد گوركانيان دهلي قرار گرفت و از اين زمان سلسلۀ قطب‌شاهيان رو به افول گذاشت. اين مجموعه، شامل نمونه‌هايي از نامه‌نگاري در ادبيات فارسي آن دوره، ميان سلطان عبدالله قطب شاه با سلاطين و افراد ديگر است. این کتاب در سال 1386 به کوشش احمد علامه فلسفی توسط انتشارات وزارت امور خارجه ذیل بخش اسناد و مدارک تاریخی منتشر شده است.