این کتاب چاپ سوم پژوهش مستشرق روسی م.م.دیاکونوف درباره تاریخ و تمدن اشکانیان است که در ده فصل تدوین شده است .فصول اولیه به بررسی چگونگی تاسیس و تداوم حکومت سلوکیان و ارتباط و درگیریهای پادشاهان این سلسله با حکومت "یونانی باختری"و "پارتها" اختصاص یافته و فصلهای بعدی درباره تاریخ سیاسی و نظامی دودمان پارت و اوضاع داخلی و روابط با روم، و فرهنگ و چگونگی تاسیس و انقراض امپراتوری اشکانیان است .عناوین فصلهای دهگانه کتاب عبارتاند از1 : میراث اسکندر، 2 تاسیس امپراتوری سلوکیان، 3 آنطیوکوس سوم، 4 سلوکیان و پارتها، 5 پادشاهی "یونانی باختری"، 6 امپراتوری جهانی پارت، 7 روم و پارت، 8 دولت و کشور پارت در آغاز تاریخ میلادی، 9 انقراض پادشاهی پارت، 10 فرهنگ ایران در عهد پارتیان .صفحات پایانی کتاب به تعلیقات و فهرست اعلام و عکسهایی از آثار تاریخی و باستانی مربوط به دوره اشکانی اختصاص یافته است .
محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.
سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.
کتاب “بررسی تاریخ ماد” اثری ارزشمند و پژوهشی گرانسنگ از محمدعلی خنجی میباشد. نام کامل این کتاب “بررسی تاریخ ماد و منشا نظریه دیاکونف” میباشد. مطالب این کتاب دارای دو وجهه میباشند. نخست آنکه مخاطب پس از مطالعه آن با تاریخ سلسله مادها آشنا شده و از کم و کیف تاریخ اجتماعی و سیاسی این دودمان تاریخی آگاه میگردد. دیگر آنکه کتاب حاضر همانگونه که از نام دوم آن پیداست، یک نقد و بررسی فوقالعاده در باب کتاب معظم و مشهور تاریخ ماد به قلم دیاکونف میباشد. کتاب دیاکونف تا امروز کاملترین و مهمترین شناخت و بررسی تاریخ سلسله ماد است و کتاب حاضر نیز نقد و تحلیل و حتی به نوعی تکملهای بر این کتاب شهیر محسوب میگردد.
یعتبر هذا الکتاب من المؤلفات النادرة فی المکتبة العالمیة، اذ صدر لأول مرة عام 1935 فی مدینة لینینغراد و شمل اللوحات التصویریة المرسومة حسب طریقة المنمنمات الدقیقة، و فیها عکس الرسامون بعض ملامح المؤلف التاریخی لشاه نامی. یمتاز هذا الکتاب بالدقة العلمیة والمرجعیة التاریخیة الموثقه و هو الاول من نوعه فی المکتبة الغربیة. و یفید هذا الکتاب کافة الطلاب الدارسین فی کلیات الفنون التشکیلیة والعاملین فی المجالات الفنیة الابداعیة و کافة المهمین بتاریخ الادب و الفن القدیمین.