کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر مجموعه اشعاری است با نام روح روان یا مطلوب پیر و جوان قسمتی از دیوان رضا نوری است که مشتمل بر قطعات علمی و ادبی و متضمن نصایح و اندرزهای مفید با ترجمه لغات مشکله و تعلیقات و حواشی که در سال 1332 و توسط شرکت سهامی طبع کتاب منتشر شده است.

دیوان بینش در سه جلد چاپ شده است. جلد اول اشعاری که از سال 1277 تا 1299 سروده شده؛ جلد دوم آنچه از 25 شهریور 1320 به بعد تراوش یافته و خواهد یافت. اشعاری که تا سال 1277 سروده شده و کودکانه بوده و هزلها و هجوهای زننده و آنچه با مقتضای وقت ناسازگار تصور شود به چاپ نمی رسد. چاپ جلد دوم به مناسبت اینکه راجع به دوره اختناق ادبی و سیاسی بوده و بیشتر مورد توجه جامعه است بر قسمتهای دیگر مقدم خواهد بود.

تذکرةالاولیاء کتابی عرفانی است به نثر ساده و در قسمت‌هایی مسجع، که در شرح احوال بزرگان اولیاء و مشایخ صوفیه توسط فریدالدین عطار نیشابوری به فارسی نوشته شده‌است. تذکرةالاولیاء کتابی درباره زندگی، حالات، اندیشه‌ها و سخنان عارفان و مشایخِ تصوف است، و به ذکر مکارم اخلاق، مواعظ و سخنان حکمت‌آمیز صوفیان بزرگ می پردازد.این کتاب مشتمل است بر مقدمه و ۷۲ باب که هر باب به زندگی یک صوفی پرداخته است و در ابتدای هر باب سخنانی مسجع در تمجید و ثنای صوفی بیان شده و سپس سخنان و داستان ها درباره صوفی آورده شده است.نخستین باب به حالات و سخنان جعفر صادق اختصاص یافته‌است، و باب هفتاد و دوم به حسین بن منصور حلاج .

میرزا حبیب متخلص به قاآنی در حدود سال 1202 یعنی زمان سلطنت فتحعلی شاه در شیراز متولد شد. در اول شروع شاعری تخلصش «حبیب» بود و به‌تدریج شهرتی یافت و در نزد حسنعلی میرزا شجاع‌السلطنه که حکومت آن سامان را داشت، تقرب جست و به امر او تخلص «قاآنی» گرفت. شعر او در عصر قاجار، نهضت نوینی به وجود آورد و شیوه دوره مغول و سبک هندی را رو به زوال نهاد و مضامین تودرتو و مکرر و عبارات متکلف دیگر در اشعار قاآنی به چشم نمی‌خورد و نظمی متین و سالمی به وجود آورد. او را می‌توان بعد از صائب، معروف‌ترین شاعر ایران در تمام دوره‌ صفوی و قاجار شمرد و شاید در طراز سخن و خوبی و وصف و انتخاب کلمات و استعمال لغات و تتبع اشعار قدمات کمتر کسی از سخنگویان این دوره با او برابری تواند کرد. دیوان اشعار او که در این کتاب آمده، به ترتیب عبارتند از: قصائد، مسمطات، ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، غزلیات، مثنویات، قطعات و رباعیات.