کتابخانه مجازی ادبیات

فصل اول این کتاب، شامل دو غزل و یک مثنویست و چند شعری که تقریبا بهترین کارهای او در دوره های پس از دوره نخستین است که میشود به آن ها دوره های سرگردانی گفت. و آغازی برای ادوار بعد. و به همین لحاظ هریک از آنها حاصل یک دوره خاص شعری. هشتمین شعر این فصل از لحاظی برگزیده ایست از دوره سرگرمی با شعر آزاد و نهمین شعر، در بحبوحه بیگانگی و یگانگی با مردان و زنان خانه ای که از در و دیوار آن بوی نماز برمیخاست و گویی برگرد مرگ می گردید و لاله عباسی هایی که پیر میشدند و جوان می شدند و روزمرگ آنان را می شمردند. و شعرهای دیگر این فصل هر یک نمونه ای از دوره هایی کوتاه چند ماهه و سریع که شاید در هریک از آن دوره ها بیش از سه چهار شعر نوشته نشده است. فصل دوم شامل شعرهایی که بیشتر قطعه های کوتاهی است از دوره ای که می توان به ان نام "دوره تماشا" داد. نگاههایی گذرا و تصویرهایی شتاب آمیز: دریای توفانی، چراغهای رنگی، زنی با وحشت باد، وزنی که می رقصد. و در کنار باغ غروب نشستن و کلاغان بازگردانده را نگریستن. دوره ای با حدود بیست شعر که از میان آنها، سرانجام به همین هفت شعر اکتفا شد. فصل سوم شامل شعرهایی که در دوره ای بسیار آموزنده و سرشار به مرحله نوشتن رسید. دوره ای که نحوه نطفه بستن و شکل گرفتن شعر و رسیدن به امکانات دیگر "اگر چه ناقص" او را بیش از پیش به کار خویش دلبسته داشت. در همین دوره بود که کلمات اندک اندک با او مهربان شدند و در عین مهربانی، خشن تر و زبرتر. و همین مهربانی بود که آنها را در شعر راه داد. و نیز در همین دوره بود که با بازگشتی به تاریخ دور و نزدیک و مردانی و حوادثی که در فضای مبهم شعر او چهره نمودند. به مرحله لمس آن کلمات رسید و بخصوص از نظر مکالمات شعری و خط داستانی شعر تجربیاتی فراوان کسب کرد. فصل چهارم شامل دوره ای که دید او را نسبت به شعر به گونه ای محسوس تر از دوره قبل تغییر داد. و در برخی ازشعرها کم و بیش شبحی از فرمی را که بسیار دنبال آن گشته بود دید. اما در دنیاهایی مختلف و با حالاتی متفاوت: اندیشیدن به مفهوم زمان، و ساعتی که به اقتضا در پهنه کویر می ایستد سفری به روستا و آسیابی که خاکستر می شود، حرکتی در غرفه ها و خورندگان و نوشندگانی که به جبر مرگ تن در می دهند و شبها و روزهای مستی و خستگی و تحیر بازیچگان و تمسخر بازیگران. و همه اینها در قالب هایی که از دوره فصل سوم پیش بینی شده بود و اینکه تا یافتن راهی پیشرفته تر تنها راه ادامه کار اوست...

ترجمه دعای کمیل در سیاق نثر-دررشته نظم از نصیرالدین امیرصادقی در سال 1373 انجام شده است.

منوچهری دامغانی از جمله شاعران طراز اول ایران در نیمه اول قرن پنجم هجری است. او بر ادب عربی و اشعار شاعران عرب و بر احوال و آثار شاعران پارسی احاطه داشت و نیز بر علوم دینی و ادب و طب و نجوم واقف بود. منوچهری به اظهار علم و فضل در شعر، اصرار داشت؛ از این رو نام بسیاری از شاعران پارسی و تازی و اصطلاحات مهجور عربی را استعمال کرده، اما هیچ یک از اینها از جذابیت شعر او نکاسته است. تشبیهات وی بدیع و زیباست و او مبتکر قالب شعری مسمط است. هدف مقاله، این است که با بررسی سه قصیده و ابیاتی چند از دیگر قصاید دیوان منوچهری، تاثیرپذیری او را از معلقه امروالقیس و مضامین و مفاهیم شعری او نشان دهد.

امرؤ القيس معروف به ملک الضليل از شعراي يمن و پيشرو شاعران طبقه اول دوره جاهلي است. ديوان اشعار او شامل 25 قصيده و چند قطعه است که مشهورترين قصيده او معلقه اوست که زبانزد خاص و عام است. گروهي از جمله زوزني و خطيب تبريزي آن را شرح کرده‌اند و با ديگر معلقات چند بار به چاپ رسيده است. امرؤ القيس نخستين کسي است که قصايد را با گريه بر اطلال خيمه گاه معشوق آغاز کرده، نخستين کسي است که با ظرافت از عشق سخن گفته، نخستين کسي است که در اشعار خويش تصاوير بسيار زيبا به کار برده که بعدها مورد تقليد ديگران قرار گرفته، نخستين کسي است که در وصف‌هاي کوتاه پرمحتوا (تصوير زن، صحنه شکار، وصف اسب و شتر و شب) زبردستي نشان داده است و اين به خاطر مسافرت‌هاي زياد و معاشرت‌هاي دايمي اوست که قريحه او خوب پرورش يافته و به همين علت اشعارش مملو و آکنده از معاني تازه شده است. امرؤ القيس از ميان آرايه‌هاي ادبي به تشبيه علاقه خاصي داشته و بيشترين تشبيهات او حسي است و ماده تشبيه را از طبيعت بدوي يا از زندگي نوش‌خواري و لذت‌جويي خويش گرفته است. به طور کلي، در شعر جاهلي تشبيه و متعلقات آن نقش بسزايي دارد. تصوير، اصل مهمي از اصول صناعت شاعر جاهلي است که هيچ شعري از اشعار جاهلي خالي از آن نيست. امرؤ القيس در بين شاعران هم‌رده‌اش، بهترين تشبيه آفرين و معلقه او مملو از تشبيهات نغر است. در واقع او «صاحب فن تشبيه» در عصر جاهلي است و بعد از او تشبيهاتش مورد تقليد شاعران عرب و عجم گشته است.