کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب افزون بر مقدمه، شامل دو فصل است؛ فصل اول واژه نامه و فصل دوم واژه‌های ویژه، واژه‌های مربوط به خرما و مفاهیم در ارتباط با آن و درخت خرما، وزن‌ها و بازی‌ها. واژه‌نامه به صورت فارسی ـ گویش تنظیم شده است. برابرهای گویشی به ترتیب الفبای لاتین و نام گویش‌ها به ترتیب الفبای فارسی ذیل هر مدخل آمده است. در پیش‌گفتار کتاب نیز نکاتی در تعریف گویش‌شناسی، ضرورت گردآوری گویش‌های ایرانی و همچنین توضیح درباره تحقیقات و نگارش‌های دکتر کیا در این حوزه آمده است.

بررسی گویش‌ها کاری پردامنه است که باید در همه نقاط ایران صورت پذیرد تا سرانجام گنجینه‌های فرهنگ و ادب ایران تاریخی و باستانی که در گوشه و کنار و اذهان و دل‌های ساکنان این مرزوبوم برجا مانده، از گزند نابودی برکنار ماند. در این کتاب به بررسی ساخت واژه‌ای گونه رایج در شهر کرمان پرداخته شده است. گونه کرمانی، گونه‌ای از زبان فارسی است که مردم شهر کرمان مرکز استان کرمان بدان سخن می‌گویند.

ایل کلهر از بزرگ‌ترین ایلات کرد ایران است که از دیرباز در کوهپایه‌های زاگراس سکونت داشته‌اند. مسکن و محل کوچ ایل کلهر در دوره‌های مختلف تاریخی بنا بر استعداد ایلی و قدرت محلی آنان، از لحاظ وسعت و حدود، متفاوت بوده است. این محدوده را ازجنوب شهر کرمانشاه تا حوالی بغداد و از سومار و نفت‌شهر تا خانقین و مندلی باید در نظر داشت. سرزمینی که زیستگاه ایل کلهر، در حال حاضر بدان محدود شده است به دو ناحیه سردسیری و گرمسیری تقسیم می‌شود. جامعه روستایی کلهر، با تمام پیشینه یکجانشینی، به دلیل گله‌داری، هنوز دارای خصوصیات زندگی کوچ‌نشینی است. گله‌داران، جتی اگر یکجانشین باشند، موقع لازم خانه و کاشانه را رها می‌کنند و همراه گله به دامان سرسبز طبیعت پناه می‌برند تا دام خود را در مراتع سرسبز بچرانند.

گیلانغرب از توابع استان کرمانشاه است و در جنوب غربی آن قرار دارد. در جهت شمالی آن و در حد فاصل بین گیلانغرب و سرپل ذهاب منطقه‌ای به نام گلین واقع شده که سخنوران آن به گویش کلهری از زبان کردی تکلم می‌کنند. هدف از نگارش این مقاله گردآوری و طبقه‌بندی برخی از واژه‌ها و اصطلاحاتی است که در این گونه از گویش کلهری بر انواع انار، بخش‌های مختلف انار، درخت انار و محصولاتی که از انار به دست می‌آید دلالت می‌کند.