کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب افزون بر مقدمه، شامل دو فصل است؛ فصل اول واژه نامه و فصل دوم واژه‌های ویژه، واژه‌های مربوط به خرما و مفاهیم در ارتباط با آن و درخت خرما، وزن‌ها و بازی‌ها. واژه‌نامه به صورت فارسی ـ گویش تنظیم شده است. برابرهای گویشی به ترتیب الفبای لاتین و نام گویش‌ها به ترتیب الفبای فارسی ذیل هر مدخل آمده است. در پیش‌گفتار کتاب نیز نکاتی در تعریف گویش‌شناسی، ضرورت گردآوری گویش‌های ایرانی و همچنین توضیح درباره تحقیقات و نگارش‌های دکتر کیا در این حوزه آمده است.

بررسی گویش‌ها کاری پردامنه است که باید در همه نقاط ایران صورت پذیرد تا سرانجام گنجینه‌های فرهنگ و ادب ایران تاریخی و باستانی که در گوشه و کنار و اذهان و دل‌های ساکنان این مرزوبوم برجا مانده، از گزند نابودی برکنار ماند. در این کتاب به بررسی ساخت واژه‌ای گونه رایج در شهر کرمان پرداخته شده است. گونه کرمانی، گونه‌ای از زبان فارسی است که مردم شهر کرمان مرکز استان کرمان بدان سخن می‌گویند.

استان بوشهر از جهت تنوع و گوناگونی گویش‌ها درخور توجه است. گویش‌های این استان را می‌توان به دو شاخه شمالی و جنوبی تقسیم کرد. گویش‌های شمالی، شامل دشتستانی، دیلمی، لیراوی و گناوه‌ای و گویش‌های جنوبی، شامل بردستانی، بوشهری، جمی و دشتی است. مردم شهرستان بوشهر به گویش بوشهری سخن می‌گویند. گویش بوشهری یکی از گویش‌های ایرانی نو و از گروه گویش‌های جنوبی کرانه خلیج‌فارس است. ویژگی‌های آوایی و ساخت دستوری این گویش نشان می‌دهد که به شاخه زبان‌های ایرانی جنوب غربی تعلق دارد. در این تحقیق برای گردآوری واژه‌ها از دو نوع روش استفاده شده است. نخست از روش تحقیق میدانی با استفاده از ضبط صوت و مصاحبه با گویشوران این گویش نظیر ملوانان، جاشوها، کارگران کشتی‌ها، ماهیگیران، لنج‌سازان، کشتی‌سازان و ناخداهای کشتی، در گروه‌های سنی بین 40 تا 70 ساله، اعم از باسواد و بی‌سواد و سپس از روش تحقیق کتابخانه‌ای مراجعه به منابع مکتوب.

در این جستار با استفاده از روش‌های مصاحبه با گویشوران منطقه کوهمره سرخی ضبط گفت‌وگوها و فیلم‌برداری، واژه‌های مرتبط با دامداری گردآوری و طبقه‌بندی شده است. این داده‌ها حاصل سفر یکی از نگارندگان در سال‌های 1386 تا 1389، به روستاهای منطقه کوهمره نودان جروق و سرخی فارس بوده است. در ابتدا از گویشوران خواسته می‌شد تا واژه‌های گوناگون را هم در جملات و هم به طور جداگانه تولید کنند. نگارندگان با استفاده از حروف آوانگاری این الفاظ را ظبط کرده‌اند. بررسی حاضر گزارشی است مختصر در مورد نتیجه این تحقیق که در ادامه در قالب برخی واژه‌ها مربوط به حوزه دامداری همراه با آوانویسی و تعریف کاربرد آنها ارائه می‌شود.