کتابخانه مجازی ادبیات

نخل های سوخته مجموعه چند گزارش سفر به مناطق مرزی کشور است ... گذار از خرمشهر، آبادان اهواز ... چشم و دل را از تازگی ها ر نمی کند. هر گوشه از خاک مرزنشینان کشور هزار قصه تاریخی در خود نهفته دارد. دردها و آلام در این مناطق، کهنه و عمیق است... هنگامی که از چند شهر مرزی کشور برای اولین بار گذر کردم، کلمه محرومیت در فرهنگ شعور و ادراکم رنگ باخت، هزاران معنا پیدا کرد. چگونه می توان شهروندان محروم را که از فرط بی پناهی قانون شکنی می کنند، سرزنش کرد؟ اصلا قانون در زندگی افراد محروم، واجد کدام معناست؟ آنان که از فرط محرومیت مالی دل به دریا می زنند، قاچاق می کنند و آنان که از فرط محرومیت معنوی سر به کوه و بیابان می گذارند هر دو به تکدی می روند. هر دو خطر می کنند.... هر دو در بزنگاه تاریخ معاصر ایران وامانده اند، غریب و سرگردان، هر دو چشم انتظار ایستاده اند... راستی برای منتظران چه سوغاتی در راه است؟

این کتاب از شش مقاله تشکیل شده که هر یک از مقالات واحد مستقلی است که می‌تواند بدون توجه به مقاله بعد و قبلش مطالعه شود؛ ولی در تنظیم آنها کوشیده شده مباحث کلی‌تر زودتر مطرح شوند و مقالاتی که به گونه‌ای با هم مرتبط هستند، کنار هم قرار گیرند. این مقالات جنبه فنی زبان‌شناسی ندارند و در نوشتن آنها خواننده غیرزبان‌شناس ولی علاقمند به مباحث زبان و زبان‌شناسی مدنظر بوده است. این کتاب کوشیده تا بعضی از مسائل زبان‌شناسی را توضیح و تبیین نماید. عناوین مقالات کتاب به این ترتیب است: زبان در خدمت باطل، هم‌زبان شدن با شمپانزه، پدیده زبان از دو دیدگاه، تفاوت‌های فردی در زبان و علل آنها، نابسامانی‌های زبانی، کلمات تیره و شفاف: بحثی در معناشناسی.

حسن تعليل يکي از صناعات ادبي است که علت هر پديده را به صورت ادبي و با زبان هنر و تصوير بيان مي‌کند. انوري از بزرگترين قصيده‌سرايان قرن ششم هجري است که به مدح و وصف شاهان و اميران معاصر خويش پرداخته است. او در اين شيوه به منظور خلق مضامين و تصاوير تازه، از صنعت حسن تعليل استفاده چشمگيري کرده است. در اين مقاله، بعد از بيان مختصري از زندگي انوري و تعريف حسن تعليل، شيوه‌هاي کاربردي حسن تعليل در قصايد او بررسي شده است؛ در قصايد انوري حسن تعليل شامل ماه و خورشيد، افلاک و ستارگان، منسوبات ستارگان، آب و باد و خاک و آتش، قوانين طبيعت و قراردادهاي طبيعي، سنت‌هاي ادبي و دليل تراشي‌هاي غريب و بعضا غلو آميز و مبتذل است که درباره هر يک با ذکر شواهدي چند بحث شده است.

آرا و اندیشه‌های ابن‌عربی، عارف بزرگ قرن هفتم، بلافاصله پس از انتشار مورد توجه و اهتمام عارفان متعددی قرار گرفت و جریان‌های گوناگون عرفان عملی و نظری را تحت تاثیر خود قرار داد. گروه بی‌شماری در داخل ایران به شرح و ترویج اندیشه‌های ابن‌عربی پرداختند. فخرالدین عراقی، یکی از ناقلان مهم آثار ابن‌عربی است. وی گاه با بیان علمی دقیق و گاه در قالب تعبیرهای شاعرانه، به تحلیل و ترویج مباحث فلسفی و عرفانی ابن‌عربی پرداخته است. در این میان، گاه اندیشه‌های وی با ابن‌عربی تطابق کامل دارد و گاه توام با نوآوری است که در نتیجه تجربه عارفانه خود عراقی و در نتیجه کشف و شهود به آنها دست یافته است. نمود اساسی این اندیشه‌ها، در قلمرو نظام هستی است. از این جهت بررسی تطبیقی آرا و اندیشه‌های این دو عارف بزرگ ضروری می‌نماید. در این مقاله با استفاده از روش سندکاوی و با بهره‌گیری از فنون تحلیل محتوا به شکل تطبیقی گزاره‌ها و اندیشه‌های بنیادین عرفانی که محور پاره‌ای از اندیشه‌های دیگر است و قلمروهایی چون هستی‌شناختی، حضرات خمس، عشق، اعیان ثابته، تجلی، مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش آن است که عراقی به شدت تحت تاثیر اندیشه‌های ابن‌عربی است و کمتر اندیشه‌ای از اندیشه‌های عارفانه و فلسفی ابن‌عربی را می‌توان در نظر گرفت که در آثار عراقی بازتاب نیافته باشند. نوآوری عراقی در بهره‌گیری از این اندیشه‌ها از در چشم‌انداز تأویل و تخیل شاعرانه جلوه‌گر می‌شود.