کتابخانه مجازی ادبیات

نخل های سوخته مجموعه چند گزارش سفر به مناطق مرزی کشور است ... گذار از خرمشهر، آبادان اهواز ... چشم و دل را از تازگی ها ر نمی کند. هر گوشه از خاک مرزنشینان کشور هزار قصه تاریخی در خود نهفته دارد. دردها و آلام در این مناطق، کهنه و عمیق است... هنگامی که از چند شهر مرزی کشور برای اولین بار گذر کردم، کلمه محرومیت در فرهنگ شعور و ادراکم رنگ باخت، هزاران معنا پیدا کرد. چگونه می توان شهروندان محروم را که از فرط بی پناهی قانون شکنی می کنند، سرزنش کرد؟ اصلا قانون در زندگی افراد محروم، واجد کدام معناست؟ آنان که از فرط محرومیت مالی دل به دریا می زنند، قاچاق می کنند و آنان که از فرط محرومیت معنوی سر به کوه و بیابان می گذارند هر دو به تکدی می روند. هر دو خطر می کنند.... هر دو در بزنگاه تاریخ معاصر ایران وامانده اند، غریب و سرگردان، هر دو چشم انتظار ایستاده اند... راستی برای منتظران چه سوغاتی در راه است؟

این کتاب از شش مقاله تشکیل شده که هر یک از مقالات واحد مستقلی است که می‌تواند بدون توجه به مقاله بعد و قبلش مطالعه شود؛ ولی در تنظیم آنها کوشیده شده مباحث کلی‌تر زودتر مطرح شوند و مقالاتی که به گونه‌ای با هم مرتبط هستند، کنار هم قرار گیرند. این مقالات جنبه فنی زبان‌شناسی ندارند و در نوشتن آنها خواننده غیرزبان‌شناس ولی علاقمند به مباحث زبان و زبان‌شناسی مدنظر بوده است. این کتاب کوشیده تا بعضی از مسائل زبان‌شناسی را توضیح و تبیین نماید. عناوین مقالات کتاب به این ترتیب است: زبان در خدمت باطل، هم‌زبان شدن با شمپانزه، پدیده زبان از دو دیدگاه، تفاوت‌های فردی در زبان و علل آنها، نابسامانی‌های زبانی، کلمات تیره و شفاف: بحثی در معناشناسی.

واژه‌ای که بدان پرداخته شده و درصدد مفهوم‌شناسی آن در فضای قرآن بوده‌ایم، کلمه «لقاء الله» است که یکی از مفاهیم عرفانی قرآن است. برای این مقصود، ابتدا معنای لغوی واژه را تبیین کرده؛ که شرط اصلی تبیین مفردات می‌باشد و سپس با در نظر گرفتن ساختار سور و آیات لقاءالله، تفسیر آیات را در جایگاه بافت و سیاق دنبال کرده و لقاءالله مطلوب قرآن را بیان کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که لقاءالهی به معانی مختلفی چون حضور معنوی و شهود باطنی خداوند سبحان، عقاب و ثواب الهی، ملاقات فرشتگان تفسیر شده است که هرکدام از آن معانی در جای خود مطلوب است. اما با توجه به حکمت خداوند در مسئله خلقت، این نکته به دست آمد که لقاء مطلوب الهی همان حضور معنوی و شهود باطنی خداوند بوده که مخصوص مؤمنان است.

مقاله حاضر ضمن تعریف واژه «توسل» با تکیه بر قرآن و حدیث و ساختار آن به رویکردهای ساختاری و محتوایی آن در شعر فارسی با تکیه بر اشعار نظامی گنجوی در این زمینه می‌پردازد. زاویه دید نظامی در توسل‌ها، انواع توسل؛ توسل به ذات و صفات، توسل مستقیم، غیرمستقیم، لحن توسل‌های نظامی، شفاعت و توسل و … در بخش‌هایی از مقاله تشریح شده است. در مبحث زاویه دید توسل‌ها به اصالت سبکی نظامی در این زمینه اشاره شده است؛ به گونه‌ای که اثبات شده است که حالت خطابی و زبان دوم شخص مفرد با خداوند و رسول اکرم (ص)، بیشتر در خور توجه نظامی در گفتگوهای توام با توسل بوده است. در بخش انواع توسل، به مسئله توسل به ذات الهی و توسل به اسماء و صفات الهی اشاره شده است و در بخش انواع توسل غیرمستقیم به مسئله تحیت بدون درخواست و مسئله درخواست و تحیت اشاره شده است. لحن و توسل، تضرع در توسل‌ها، لحن متواضعانه نظامی، صمیمیت لحن و… از رویکردهای دیگر مقاله است. به طور کلی مقایسه رویکردهای نظامی و قیاس با رویکردهای اعتقادی با عنایت به شیوه نقد تطبیقی مبتنی بر قرآن و حدیث اساس مقاله حاضر را تشکیل می‌دهد.