درباره ساختار و منشأ قصه‌ها و اسطوره‌های ملت‌های مختلف جهان آثار گوناگونی پدید آمده است. برخی از پژوهشگران با نگاهی تطبیقی آثار دو یا چند قوم را با یکدیگر مقایسه کرده‌اند. از آنجا که هندی‌ها و ایرانیان از گذشته‌های دور پیوندهای فراوان فکری، جغرافیایی و تاریخی داشته‌اند، زمینه‌های بسیاری نیز برای پژوهشگران علاقمند به بررسی آثار این دو قوم فراهم آمده است. بی‌گمان "پنجاتنترا" و "شاهنامه فردوسی"، دو اثر مهم و باستانی نزد مردم هند و ایران است و این دو اثر، در فرهنگ دو ملت جایگاه ویژه‌ای دارند. در این مقاله کوشش شده با نگاهی ساختاری، اجزای ساختار داستان‌های افراسیاب و سیاوش در شاهنامه و شیر و گاو در کلیله و دمنه مقایسه شود. درخور توجه است که این اجزا به گونه‌ای شگفت‌انگیز با یکدیگر مشابه‌اند. گفتنی است کوشش شده اگر تفاوت‌هایی میان روایات گوناگون از این دو داستان وجود دارد، بازنموده شود. همچنین به دلیل هم‌مانندی فراوان داستان شیر و شتر پرهیزگار در مرزبان‌نامه و شیر و شغال در کلیله و دمنه به شباهت‌های دو داستان اخیر نیز اشاره شود و در پایان با توجه به ساختار بسیار مشابه دو داستان، تحلیلی نیز ارائه گردد.

منابع مشابه بیشتر ...

663b8ffb83d27.jpg

لغات و اصطلاحات، شاهکارهای ادبیات فارسی

علی اکبر ترابی

لغات و اصطلاحات شاهکارهای ادبیات فارسی مثل کلیله و دمنه، کتب فارسی وزارتی، فارسی چهارم دبیرستان، گلستان و بوستان سعدی و اصطلاحات عرفانی، غزلیات خواجه حافظ به ضمیمه سودمندترین قواعد املاء و انشاء که توسط اکبر ترابی در سال 1334 توسط انتشارات بنگاه مطبوعاتی اپیکور و کتابفروشی معرفت منتشر شده است

654a3e292ca79.jpg

رهنما یا شرح کلیله و دمنه

محمد آصفی

کَلیله و دِمنه نوشتهٔ ویشنا سرما کتابی است از اصل هندی که در دوران ساسانی به زبان پارسی میانه ترجمه شد. کلیله و دمنه کتابی پندآمیز است که در آن حکایت‌های گوناگون (بیشتر از زبان حیوانات) نقل شده‌است. نام کتاب از دو شغال به نام «کلیله» و «دمنه» گرفته شده که قصه‌های کتاب از زبان آن‌ها گفته شده‌است. بخش بزرگی از کتاب اختصاص به داستان این دو شغال دارد. اصل داستان‌های آن در هند و در حدود سال‌های ۵۰۰ تا ۱۰۰ پیش از میلاد به وقوع می‌پیوندند. مجتبی مینوی دربارهٔ این کتاب می‌گوید: کتاب کلیله و دمنه از جمله آن مجموعه‌های دانش و حکمت است که مردمان خردمند قدیم گرد آوردند و «به هرگونه زبان» نوشتند و از برای فرزندان خویش به میراث گذاشتند و در اعصار و قرون متمادی گرامی می‌داشتند، می‌خواندند و از آن حکمت عملی و آداب زندگی و زبان می‌آموختند. کلیله و دمنه در واقع تألیفی است مبتنی بر چند اثر هندی که مهم‌ترین آن‌ها پنجه تنتره به‌معنی پنج فصل و به زبان سانسکریت است که توسط فیلسوف بیدبا و به‌دستور پادشاه هندی دبشلیم نوشته شده‌است. در روایات سنتی برزویه «مهتر اطبّای پارس» در زمان خسرو انوشیروان را مؤلف این اثر می‌دانند. نام پهلوی اثر کلیلگ و دمنگ بود. صورت پهلوی این اثر هم‌اکنون در دست نیست و در طول سالیان از بین رفته‌است؛ اما ترجمه‌ای از آن به زبان سریانی امروز در دست است. این ترجمه نزدیک‌ترین ترجمه از لحاظ زمانی به تألیف برزویه است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

589ce05f1bf7e.PNG

بررسی خواننده نهفته در دو داستان کودک از احمدرضا احمدی

سعید حسام‌پور

این پژوهش برآن است تا بر پایه نظریه‌ «خواننده‌ نهفته در متن» از ایدن چمبرز، دو داستان از تازه‌ترین آثار‌ احمدرضا احمدی،‌ پروانه روی بالش من به خواب رفته بود و دخترک، ماهی، تنهایی را بررسی کند. چمبرز، برای شناخت خواننده نهفته و ویژگی‌های او، بررسی چهار عنصر سبک، زاویه دید، طرفداری و شکاف‌های گویا را پیشنهاد می‌کند؛ عناصری که در کتاب‌های کودک اهمیت بسیار دارند و نویسنده به یاری آن‌ها می‌تواند با خواننده ارتباط برقرار کند و او را به درون متن فرا‌بخواند. یافته‌های پژوهش نشان داد، خوانندگان نهفته‌ی آثار احمدی، کودکانی اندیشمند و توانا با تخیلی ناب و روحی کنجکاو هستند که می‌توانند از زیبایی‌های متن لذت ببرند و به کشف مفاهیم نهفته در آن بپردازند. هم‌چنین عمق و ژرفای آثار او می‌تواند نوجوانان و بزرگ‌سالان را نیز به خواندن داستان‌های او بر‌انگیزد و لذت مخاطبان سنین دیگر را به دنبال آورد.

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی پژوهش‌ها/پژوهش در ادبیات داستانی پژوهش‌ها/پژوهش در ادبیات کودک
مقاله
58407550225c0.PNG

مجموعه مقالات هم‌اندیشی زبان و ادبیات فارسی در سده نهم (1383، بندرعباس)

این کتاب دربردارنده مقالات "هم‌اندیشی زبان و ادبیات فارسی در سده‌ نهم" است که به اهتمام دانشگاه هرمزگان برگزار گردید. برخی از مقالات عبارت‌اند از: "تمثیل و داستان در عقل و عشق صائن الدین اصفهانی/ صابر امامی"، "مراثی جامی و جایگاه آن در ادب غنایی قرن دهم/ نصرالله امامی"، "نقد عناصر قصه در قرن نهم هجری/ محسن ذوالفقاری"، "همگامی ادبیات با هنر در سده‌ دهم هجری/ ابوالقاسم رادفر"، "جامی، شاعر معترض اجتماعی/ سهیلا صارمی"، "آسیب‌شناسی تعریف انسان در قرن نهم با نگاهی با شعر جامی/ مصطفی صدیقی"، "معماپردازانی در قرن نهم/ محمدرضا عمران‌پور"، "ویژگی‌های زبانی متون تاریخی در سده‌ نهم/ محمد فضیلت"، "مهم‌ترین تذکره‌ عرفانی سده‌ نهم/ رحیم کوشش"، "شعر بازاری در قرن نهم با رویکردی به جامعه‌شناسی تاریخی و ادبی/ مصطفی ندیم" و "انعکاس جلوه‌های اجتماعی، فرهنگی در هفت اورنگ جامی/ حسین نوین".

کلیات/مجموعه مقالات
کتاب