کتابخانه مجازی ادبیات

سبک نگارش در روزنامه ها و رسانه هاي جمعي با سبک نگارش در کتابهاي علمي و ادبي متفاوت است. اين رساله، سعي و کوششي است براي شناخت اين تفاوت ها، يکي از تفاوت هاي اصلي نثر روزنامه اي مطبوعات با نثر غير روزنامه اي، همانگونه که فيليپ گايار روزنامه نگار معروف فرانسوي در مقدمه کتاب بر مي شمارد، «سادگي» است که به عنوان يک خصيصه ي چيره در سبک نويسندگي و روزنامه نگاري از آن ياد ميکند. روزنامه نگاري در ايران از هنگامي که تولد يافت به دليل ورود ناگهاني امواج راديويي، از رشد شتابان باز ماند و ارتباط شفاهي راديو جايي براي رشد ارتباط نوشتاري مطبوعات باقي نگذاشت. گفتار و موسيقي راديو مجال باليدن و رشد طبيعي را از مطبوعات گرفت. تأخر فرهنگي مطبوعات از ورود زودهنگام راديو به کشور در همه زمينه ها به ويژه در سبک نوشتاري مطبوعات نيز اثرات منفي گذاشته است. متأسفانه عده اي نيز بدون شناخت «نثر روزنامه اي» براي در هم کوبيدن نويسندگان ادبي، در نقدهاي مغرضانه ي خود، آنان را متهم به داشتن نثر روزنامه اي (ژورناليستي) مي کنند؟ اين گونه سوء تفاهم ها، در کنار بي توجهي يا کم توجهي روزنامه نگاران و منتقدان و نويسندگان به مبحث مهم «نثر روزنامه اي» باعث شده است که امروزه حتا «خلاصه نويسي» که يکي از شاخص هاي نثر رسانه هاي نوين ارتباطي است ناشناخته باقي بماند. هرچند در زمينه ادبيات داستاني اکنون شاهد قصه هاي «ميني ماليستي» (قصه هاي خيلي کوتاه يا داستانک) هستيم که مضموني را در سه يا چهار پاراگراف بيان ميکند اما عبور همراه با بي تفاوتي از سبک نگارش در مطبوعات، آسيب هاي جدي بر مطبوعات کشور وارد خواهد ساخت زيرا مخاطبان مطبوعات تنها از طريق نوشته و عکس با صاحبان آنها ارتباط برقرار ميکنند و تحقيقات علمي نشان مي دهد که مخاطبان مطبوعات، خواهان سبکهاي نوين نثر روزنامه اي در مطبوعات هستند، آنان از سبک هاي سنگين و پيچيدهي نشر علمي و يا تخيلي - ادبي، به جز در بخش هايي مثل گزارش نويسي توصيفي، گريزان مي باشند. امروزه اين يک واقعيت انکارناپذير است که در کنار روزنامه نگاران، دست اندرکاران روابط عمومي ها و حتا خوانندگان نشريات نيز براي استفاده بهتر از رسانه ها، نيازمند آشنايي با مباني نگارش رسانه اي هستند و اين کتاب زمينه هاي مناسبي براي اين آشنايي فراهم ميکند.

فرهنگ اصطلاحات روزنامه نگاری دارای هفتصد مدخل است، که نویسنده با سال ها پژوهش و بررسی و کار از نزدیک در روزنامه ها و چاپخانه ها به دست آورده است و اگر حتّی آن طور که برزین آورده، تنها دربرگیرندۀ اصطلاحات روزنامه نگاری و نه چاپ است ( به غیر از برخی استثناها)، روزنامه نگاران و تاریخ نویسان مطبوعات می توانند به پیروی از گفتۀ گردآورنده:«مؤلّف، این فرهنگ را با تصوّر اینکه بدون عیب و نقص است، عرضه نمی دارم. بلکه به عنوان پیش نویسی تا در آینده بزرگترها و دانشمندان به رفع ایراداتش بپردازند» آن را بیش از دو هزار واژه یا مدخل رسانده و بر غنایش بیفزایند. در زیر واژه ها و اصطلاحاتی به گونۀ نمونه آورده می شود: آزادی مطبوعات، اجازۀ چاپ، ادارۀ کلّ مطبوعات، اسم مستعار، امضاء محفوظ، اوراق مقاله، بند، پاراگراف، پانویس، تحلیل، تیتر خبری، تیتر تبلیغی، حقوق روزنامه نگار، خبرساز، خبرهای کوتاه، خلاصه خبر، خودسانسوری، دیدگاه، روزنامۀ رسمی، رنگین نامه، زیرآبی، ژورنالیست، ژورنالیستی(نوع برخورد با مسائل روز) ، ژورنالیسم، سرهم بندی، سوال پیچ، سوق الجیشی ، شانتاژ، شعار، صفحۀ خوانندگان، صفحۀ سفید (کار روزنامه نگاران بر علیه جریان سانسور)، کارت های خبری، کاغذ اخبار، کامپوست، کلمه به کلمه، مدیر مسئول، مطبوعات زیرزمینی، مطبوعات مخفی، نمونه خوانی، ننگین نامه، وارونه جلوه دادن، وزین، ویرایش و ......

مجله «تحقیقات فارسی» از گروه فارسی «دانشگاه دهلی»، شهر دهلی، هندوستان به زبان فارسی، سالی یک‌بار منتشر می‌شود. در سال 2022 «ویژه‌نامه مطالعات سعدی» را منتشر نموده است. فهرست مقاله‌ها بدین ترتیب است: «سخن آغاز»/ ویراستار؛ «معرفی ترجمه بوستان از ظهور بخش به زبان هندی»/ علیم اشرف خان؛ «خیابان گلستان آرزو»/ راجَندر کُمار؛ «معرفی (باغ اردو) ترجمه گلستان سعدی از میرشیرعلی افسوس»/ مهتاب جهان؛ «بررسی مختصر طرز نگارش شرح بوستان به نام (انهار الاسرار)»/ علی‌اکبر شاه؛ «بررسی و تحلیل ژانر ادبی زبان حال در آموزه‌های حکیمانه بوستان و گلستان سعدی»/ فرزانه اعظم لطفی؛ «بررسی تحقیق روزگار و آثار سعدی در تاجیکستان»/ عبدالفتاح حاجی‌اف؛ «تحلیل غزلیات سعدی بر اساس فضیلت شجاعت»/ مرتضی محسنی؛ «خدا در غزل عاشقانه سعدی»/ صادق مدرس زاده، رضا شجری؛ «آه دردآلود سعدی پژوهشی در غزل غنایی سعدی شیرازی»/ حمیدرضا ئویدی‌مهر؛ «روان‌شناسی جبر و اختیار در کلام سعدی»/ علیرضا صادقی؛ «سعدی ِمعلم؛ تعلیم و تربیت از دیدگاه سعدی با تکیه بر قصاید مفاخرات سعدی»/ جواد جلایرنیا، زکیه ریحانی، سارا نظام‌دوست، محمدامیر مشهدی؛ «مَهاتما شیخ سعدی: معرفی کتابی نوشته پریم چَند»/ ضیاء الرحمان؛ «گزارشی درباره (بهار گلستان)»/ خورشید احمد؛ «مقالات مطالعات سعدی در مجله (معارف)»/ نازنین؛ «معرفی فرهنگ‌نامه گلستان از فرانسیس گلادوین»/ رضیه سلطانه؛ «نگاهی به تراجم (گلستان سعدی) در زبان هندی»/ محمد عامر؛ «پیشنهادی برای پرهیز از بازنشرهای غیرانتقادی (با تأملی در چاپ‌ها و شرح‌های بوستان سعدی)»/ داود پورمظفری؛ «بررسی نماد و نقش پرندگان در آثار سعدی»/ معصومه کیان‌پور؛ «طنزهای انتقادی در غزل‌های سعدی نسبت به صوفیان ریایی»/ زینب طاهریان؛ «گلستان کتابی از مسجد تا دانشگاه در افغانستان»/ سمیه رامش؛ «ارتباط خدا و انسان از دیدگاه سعدی»/ زهرا قزلسفلی؛ «(ریاحین بستانگه)؛ ترجمه منظوم گلستان سعدی»/ مهدی ییلاقی؛ «بررسی توازن واژگانی در بوستان سعدی»/ بهنام کیانی شاهوندی، یعقوب کیانی شاهوندی؛ «سیاست در اندیشه سعدی»/ عبدالمقیم نجرانی؛ «مطالعه تطبیقی گلستان سعدی و ترجمه سنسکریت آن به نام (سادنه پشپلوکه)»/ چَندَر گُپت بهارتیه.

جلال الدین محمد مولوی در مثنوی از ظرف قصه برای بیان تعالیم عالی عرفانی استفاده کرده است. ماخذ بعضی از این داستان‌های تعلیمی، آثار عطار نیشابوری می‌باشد که مولانا از دوران کودکی خود با او آشنایی داشته و ماجرای ملاقات با او در نیشابور و تقدیم کتاب اسرارنامه عطار به مولوی مشهور است. در این مقاله کوشش شده تا برخی از داستان‌های مثنوی را که به نوعی با آثار عرفانی عطار در ارتباطند و از آنها بهره گرفته‌اند و یا به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم از آنها اقتباس شده‌اند معرفی کنیم.