لطایف الطوایف اثر ارزشمند فخرالدین علی صفی، یکی از امهات متون ادبیات داستانی ماست که از حیث اشتمال بر حکایات کوتاه، طنزآمیز و عبرتآموز، دارای جایگاه و اهمیت ویژهای است. بسیاری از متون کلاسیک بویژه متون داستانی در مجامع و پژوهشهای دانشگاهی، تنها از جنبه لغوی (philological) بررسی میشوند و از نظر ماهیت داستانی کمتر بدانها عنایت میشود و جای تحقیقات تحلیلی (analytic) خالی است. در این مقاله به بررسی و تحلیل چهار عنصر داستانی یعنی «شخصیت»، «موضوع و درونمایه»، «روایت و روای» و «گفتگو» میپردازیم. در بخش شخصیت، حکایات کتاب از شش نظر بررسی میشود: (از نظر تعداد شخصیتها، جنسیت شخصیتها، طبقات اجتماعی شخصیتها، حرفه و پیشه آنها، ناهنجاریهای باطنی و ظاهری آنها و ویژگیهای اصلی و مهم شخصیتها). در بخش دوم مقاله، موضوعات و درونمایههای حکایاتها بررسی میشود که به چهار دسته کلی تقسیم شده است: درونمایههای سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، دینی، مذهبی و هنری. تمام اطلاعات ارائه شده در دو بخش شخصیت و موضوعات و درونمایهها با ذکر آمار و ارقام و ارائه جدولهایی است که دقیقا بسامد حضور و ظهور هر مورد را نشان میدهد و بدینترتیب از هرگونه کلیگویی و اظهارنظر شخصی جلوگیری میشود. سعی شده است براساس آمار و ارقام دقیق، تحلیلی کوتاه و درخور حوصله مقاله ارائه شود. در بخش سوم و چهارم مقاله نیز «روایت و راوی» و «گفتگو» در حکایات این کتاب بررسی شده است. امید است که حاصل این پژوهش در مطالعات جامعهشناسی ادبیات، بهویژه جامعه ادبی ایران قرن نهم و دهم هـ.به کار آید.
کتاب حاضر دارای سه بخش است. در بخش نخست پنج مقاله از احمد شاملو (خاش "تابوئی" در پایتخت عطش)؛ منوچهر هزارخانی (یادداشت هایی درباره خصوصیات یک فرهنگ دلال)؛ باقر مومنی (میرزای علوی)؛ علی اکبر اکبری (شرکت های تجاری و مساله عرضه سهام به مردم)؛ خسرو گلسرخی (فرهنگ پویا و فرهنگ مومیایی شده)؛ کار شده است. در بخش دوم با نام شعر شعرهایی از سیاوش کسرایی، شفیعی کدکنی، خسرو گلسرخی و .... آمده است و در قسمت آخر که قصه نام دارد به قصه هایی از احمد محمود، اصغر الهی، نسیم خاکسار و فریدون تنکابنی پرداخته است
کتاب شهرزاد 2 فصل نامه ادبیات داستانی که توسط نشریه داخلی خانه داستان سرو در تابستان 1381 منتشر شده است
نوش آفرين نامه، داستان عاميانه منثوري در شرح عشق شاهزاده ابراهيم فرزند جهانگيرشاه، پادشاه چين و دلاوريهاي او براي رسيدن به معشوق خود، نوش آفرين گوهرتاج، دختر پادشاه دمشق است. ويژگيهاي سبکي بسياري از داستانها يا رمانسهاي عاشقانه سنتي و عاميانه را در اين داستان ميتوان ديد؛ ازجمله جنبههاي شگفتآوري چون خرق عادتها، انسانها، جانوران، گياهان، موجودات، مکانها و اشياي شگفتانگيز، طرح مدور، گزارههاي قالبي، استفاده از اشعار و ضربالمثلها، کنايات و اغراقها. زبان و بيان اين داستان، نيمه ادبي است. نثر آن به شيوه نثر دوران قاجار است و کهنگي آثار دوره صفويه را ندارد. افعال وصفي و عبارات عاميانه فراواني در آن ديده ميشود. بنمايههاي مهم داستانهاي عاميانه و عياري در داستان ديده ميشود. اين داستان و داستان شيرويه نامدار، الگوي داستانگويي نقيب الممالک در نوشتن داستان امير ارسلان بوده است. اين مقاله ضمن معرفي و تحليل ابعاد گوناگون ساختاري و محتوايي داستان نوش آفرين گوهرتاج، به بيان نمونههايي از تاثيرپذيري داستان امير ارسلان نامدار از آن ميپردازد.
اميلي ديكنسون از نامدارترين و تاثيرگذارترين شاعران آمريكايي از سده نوزدهم ميلادي تاكنون است و او را باني مدرنيسم در شعر غرب دانستهاند. مطالعه زندگي و شعر ديكنسون و فروغ فرخزاد، وجوه اشتراك و تفاوتهاي قابل ملاحظهاي را پيش روي خواننده مينهد كه بررسي زمينهها و آثار اين وجوه، ضمن ايجاد آشنايي ژرفتر با اين دو هنرمند، نحوه نگرش آن دو نسبت به زندگي، عشق، مرگ، هنر و ديگر مفاهيم اصيل و مهم بشري را نشان ميدهد. در اين مقاله به بررسي مشتركات و تفاوتهاي شعر و زندگي اين دو شاعر جريانساز و صاحب سبك نوگرا پرداختهايم. اين كار در حوزه ادبيات مقايسهاي (Contrastive Literature) قرار ميگيرد.