از ميانه سده نوزده ميلادي تاكنون، نمايشنامه عربي ارتباطي تنگاتنگ با «سنت» داشته است. يكی از مشهورترين نمايشنامههايي كه نويسنده آن از سنت بهره برده است، الملك هو الملك اثر نمايشنامهنويس سوري، سعدالله ونوس، است. نويسنده، در اين اثر، از ساختار داستان «النائم و اليقظان»، يكي از داستانهاي مشهور هزارويك شب، الهام گرفته است. در اين پژوهش برآنيم تا كاركرد سنت در نمايشنامه الملك هو الملك را بررسي، و صور تغيير و تحول آن را ارزيابي كنيم؛ از اينرو تمام عناصر اين نمايشنامه، از جمله «پيرنگ»، «انديشه اصلي» (= «اندرينه»)، «شخصيت»ها، «زبان» و «گفتوگو» و غيره را مورد كندوكاو قرار داديم و چگونگي كاركرد سنت در هريك از آنها را استخراج نموديم؛ و به اين نتيجه رسيديم كه ونوس در الهام از داستان «النائم و اليقظان» بسياري از عناصر اين داستان را متحول ساخته است. اهميت دستيابي به اين نتيجه باعث ميشود كه خواننده نمايشنامه الملك هو الملك به آساني بتواند وجوه اشتراك و اختلاف نمايشنامه را با اصل آن دريابد و كاركرد سنت در تك تك اجزاي آن را نيز درك نمايد.
در بخش نخست کتاب، "ادبیات داستانی" در گستره تاریخ، اسطوره، افسانه، رمانس و رمان به اختصار شرح و تبیین میگردد، سپس مقوله ورود رمان و داستان کوتاه به ادبیات فارسی، با ترجمهها سفرنامههای خیالی، مقالات شبه داستان و رمانهای تاریخی بازگو میگردد .بخش بعدی کتاب مربوط به "پیشگامان انواع جدید داستانی" است که با معرفی کوتاه جمالزاده و مشفق کاظمی پی گرفته میشود . نویسنده در مبحث "نسل اول داستان نویسان" از هدایت، علوی و چوبک و از مختصات آثارشان یاد میکند و در بخش "گروه دوم از نسل اول داستان نویسان" و ویژگیهای داستان نویسی حجازی، دشتی، نفیسی و جواد فاضل را به اختصار برمیشمارد .مباحث بعدی کتاب که شامل ارزیابی کوتاه آثار نویسندگان فارسی است به این موضوعات و شخصیتها اختصاص مییابد : "نسل دوم داستان نویسان :دانشور، آل احمد و گلستان"، "ادامه داستان نویسان نسل دوم :بهآذین و پرویزی"، "رمان تاریخیی مستعان، مسرور، مدرس، سردادور، میمندی نژاد، مطیعی، امیر عشیری، آرین نژاد و آشتیانی"، "نسل سوم داستان نویسان :صادقی، ساعدی، افغانی و مدرسی"، "نسل چهارم داستان نویسان :گلشیری، میرصادقی، فصیح، شهدادی، و ایرانی"، "ادبیات اقلیمی یا داستان نویسی روستا"، "ادامه نویسندگان ادبیات روستا :فقیری، بهرنگی و درویشیان"، "نثر علمی ادبی"، "نمایشنامه نویسی"، "نمایشنامه نویسی در دورههای بعد"، و "ترجمه از زبانهای اروپایی" .
کتاب سه نمایشنامه در آبانماه 1349 با نمایشنامه هایی چون "شیر" از فتحعلی رونقی؛ "کوچ" از هوشنگ کمالی و "آقای ناصری" از امین فقیری توسط انتشارات اداره کل فرهنگ و هنر استان فارس منتشر شده است
عبدالسلام عُجیلی پزشک، ادیب و داستاننویس معاصر سوری با سبک خاص و شیوه شخصیاش در توصیف و بیان، حلقه اتصال بین نویسندگان پیشگام دهههای سی و چهل قرن بیستم از سویی و نوپردازان دهههای پنجاه و شصت از سوی دیگر است. آفرینشهای هنری او آمیختهای از تواناییهای این دو نسل است. او سبکی آسان، شیوا و غیر متصنع دارد. از پدیدههای بارز شیوه بیان او تکیه بر فصاحت زبان و بهکارگیری واژههای علمی در داستان است. شخصیتهای داستانی او شامل همه سطوح و طبقات اجتماع میشوند. مهمترین مضامین داستانهای او که پیوندی نزدیک با مسائل و مشکلات مردمش دارد، از تجربیات زندگی شخصی و اجتماعی و رویدادهای مختلف سرچشمه گرفته یا حاصل اطلاعاتی است که از رهگذر سفرهای بیشمار به کشورهای مختلف به دست آورده است.