کتابخانه مجازی ادبیات

تاریخ جهانگشای کتابی فارسی نوشته عطاملک جوینی درباره تاریخ مغول و خوارزمشاهیان و اسماعیلیان الموت تا 655 قمری و از آثار مهم از نظر تاریخی و نیز ادبی به شمار می‌رود و نمونه‌ای برجسته از سده هفتم قمری است. این کتاب سه جلد است؛ جلد اول در تاریخ چنگیزخان و اعقاب او تا کیوک خان؛ جلد دوم در تاریخ خوارزمشاهیان و جلد سوم در تاریخ منکوقاآن و هولاکو و اسمعیلیه. اما آنچه که از تاریخ جهانگشای، برای مجموعه شاهکارهای ادبیات فارسی انتخاب شده در 8 بخش است که 7 بخش یا گفتار آن از جلد اول، و بخش هشتم آن از جلد دوم و مربوط به سلطان جلال الدین خوارزمشاه است.

در تدوین مطالب کتاب پیش رو تلاش شده تا قسمت هائی از بهترین فصول و ابواب متون قدیم فارسی برگزیده شوند تا دانش آموزان برای مطالعه شاهکارهای ادبیات فارسی آمادگی لازم را کسب کنند. بر همین اساس چندین متن معروف از گلستان، بوستان، کلیله و دمنه، چهار مقاله عروضی، قسمت هایی از تاریخ بیهقی، سیاستنامه خواجه نظام الملک، شاهنامه فردوسی و مثنوی مولوی انتخاب و تلخیص شده اند و با قطعات کوچکتری از شعرا و نویسندگان دیگر تکمیل گردیده اند. در پایان کتاب فرهنگ لغات مشکل و تفسیر و ترجمه آیات، اشعار و عبارات عربی افزوده شده است. این کتاب در سال 1335 و مطابق با آخرین برنامه وزارت فرهنگ منتشر گردید.

نوشتار حاضر معرفی و نقد کتاب ادبیات تطبیقی، نوشته جمشید بهنام است که در سال 1332شمسی، توسط انتشارات بینا و در چاپخانه مسعودسعد تهران، در 1000 نسخه به چاپ رسیده است. نویسنده در چهارچوب اصلی کتاب می‌کوشد تا در پنج سطح به تبیین روش‌شناسانه پژوهش‌های ادبیات تطبیقی بپردازد: 1. انواع ادبی؛ 2. مضامین، تیپ‌ها، افسانه‌ها؛ 3. افکار و احساسات؛ 4. منابع آثاری ادبی؛ 5. تأثیرات در ادبیات معاصر.

«ملطفه» یکی از اصطلاحات دیوانی است که در متون نثر دوره غزنوی و سلجوقی فراوان به کار رفته است. از آنجا که این واژه در کتاب‌های عصر مغول دیده نمی‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که این اصطلاح تا اواخر سده ششم هجری مرسوم بوده است، اما پس از استیلای مغولان و رواج اصطلاحات دیوانی ترکی و مغولی، دبیران و نویسندگان، دیگر این اصطلاح را به کار نبرده‌اند. در میان کتاب‌هایی که به دست ما رسیده است، اصطلاح «ملطفه» نخستین بار در تاریخ بیهقی به کار رفته که اتفاقاً بسامد آن در تاریخ بیهقی، نسبت به متون دیگر بسیار بیشتر است، با این همه در این کتاب تنها به صورت «ملطفه» به کار رفته است.