«وقت» در نزد عرفای مسلمان، معنا، مفهوم، تعابیر و ویژگیهای خاصی دارد ویژگیهایی که متناظر بر «فنای ناسوتی و ظهور لاهوتی» عارف است. در این وقت یا «لحظه حال»است که واقعههای روحانی و شهود حقایق باطنی به وقوع میپیوندد. حالی که مابین گذشته و آینده و درعینحال جامع هردو است. بر این اساس «وقت» صوفی در«آن»و آناتی میگذرد که بعد و امتداد زمانی ندارد و لذا، در مکانی رخ میدهد که به آن اشاره نمیتوان کرد؟ بدینسان،«وقت صوفی» به منزله حضور و «بودن» در مکان و زمانی دیگر است که از قواعد زمان و مکان محسوس مبراست و ویژگیها و مختصات وجودی خاص خود را دارد. هدف اصلی این مقاله در وهله نخست، جستجو و بررسی چیستی وجوه مفهومی، کیفی، ماهیت و هستیشناختی«وقت صوفی» و بهطور اخص چگونگی این وقت، ویژگیها و شاخصههای زمانی ـ مکانی مطرح در آن است. ویژگیهایی که در نهایت زمان و مکان دیگری (لحظه حالیعالم ملکوت) را در عرصه اندیشه و خیال میگستراند. بهطوری که جمع اضداد،«همزمانی»گذشته،حال و آینده و ... از وجوه و شاخصههای آن است که در کلیه ابعاد وجودی عارف تسری دارد. در این راستا باتوجه به نوع مسئله، بررسی پیشینه تحقیق و خلاء در اطلاعات موجود، با استناد بر آراء، اندیشهها و توصیفهای صوفیه و با هدف گشایشی به سوی معناهای نهفته در عرفان و فرهنگ غنی ایرانی ـ اسلامی، در بخش اول از روش توصیفی ـ تبیینی و سپس در بخش دوم از روش توصیفی ـ تحلیلی بهره گرفته شده است.
شهاب الدین سهروردی از عرفا و فلاسفه ای بود که برای بیان اندیشه های خود از قالب داستانی نیز بهره می گرفت. غربت غربی یا الغربه الغربیه از جمله داستان های سهروردی اوست که سقوط انسان را به جهان مادی، وادی سرگشتگی و غربت و تنهایی به تصویر می کشد. قهرمان داستان به اتفاق برادر خود، برای صید مرغان راهی بلاد مغرب شده و درگیر حوادثی می گردند. در ادبیّات عرفانی شرق، مظهر روشنایی و جایگاه نیکان و پاکان و غرب نمادی از ظلمت و تاریکی و پایگاه بدان و بداندیشان است. پرویز عباسی داکانی در تالیف کتاب پیش رو، در ابتدا سهروردی، زندگی و آثار وی را مورد توجه قرار داده است. تاثر از متون مقدس، متن قصه الغربة الغربیه، شرح و تفسیر داستان، اصل تأنیث مکان و زمان، روزنه ای برای عروج، مرگ اندیشی و چشمه جاودانگی، مرغان آسمانی، آب و کشتی نوح، چراغ، چشمه و ماهی، بقای در فنا، فرزندان خداوند، مسئله خودآگاهی و تصرف وجود برخی از دیگرعناوین این کتاب هستند که در سال 1380 توسط نشر تندیس در دسترس علاقمندان قرار گرفت.
در اين مقاله، پس از توضيح واژه سيره يادآوري شده است كه: سيره ناظر بر نوع و كيفيت حوادث تاريخي است و تفاوتهايي با تاريخ و مغازي دارد و سپس اهدافي كه در تحليل مباحث سيره ميباشد، مورد توجه قرار گرفته است و همچنان به اهميت و نقش اساسي آن در فهم و آگاهي از فرهنگ اصيل اسلام، اشاره شده است، و ادعا كردهايم كه بدون تحليل و تبيين سيره، فهميدان معارف اسلامي، محال است. آنگاه براي اين مدعا از منابع قرآن، تاريخ و حديث استفاده كردهايم.