کتابخانه مجازی ادبیات

کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...

فرهنگ علوم نقلی و ادبی تالیف سید جعفر سجادی شامل لغات و اصطلاحات ادبی، فقهی، اصولی، معانی بیان و دستوری است که در سال 1344 توسط موسسه مطبوعاتی علمی به چاپ رسیده است.

«نفثه المصدور» را «شهاب الدين محمد خرندزي نسوي» پس از تازش مغولان به ايران و کشته‌شدن «جلال الدين خوارزم شاه» با نثري شاعرانه مي‌نويسد و در آن به شرح دردها و در به دريهاي خود مي‌پردازد. اين کتاب داراي سبکي سه گانه: ساده، فني و مصنوع و سرشار از آرايه‌هاي درهم پيچيده و چند لايه شعري است. آرايه‌ها و ابزارهاي آفرينش شعر را در اين کتاب بر اساس کاربرد و بسامد ـ مي‌توان به سه گروه تقسيم کرد: الف: بديع لفظي: اوج آرايي، جناس، سجع، موازنه ب: بديع معنوي، ايهام، تناسب (مراعات‌النظير) استخدام، تضاد، پارادوکس، تلميح، ارسال المثل پ: بيان: مجاز، تشبيه، استعاره، کنايه. در اين مقاله به اجمال براي هر يک از آرايه‌ها، نمونه‌هايي از هر دست آمده است.

حماسه رستم و اسفندیار، داستان سرگشتگی انسان بر سر دوراهی‌هاست. در روایت‌های کتبی، اسفندیار با خوردن اناری که زرتشت بر آن دعا خوانده رویین تن می‌شود ـ انار نماد بی مرگی و جاودانگی است ـ اما چشمان او آسیب‌پذیر می‌ماند. او برای رسیدن به تاج و تخت، کورکورانه از پدرش برای جنگ با رستم اطاعت می‌کند. بنابراین آسیب‌پذیر بودن چشمان این "شهزاده نابینا" رمز آن است که او قدرت بینش ندارد. در اسطوره، چشم بسته نماد بی‌خردی و بی‌خردی به معنی مرگ و نابودی است. در این جستار، نخست بر بنیان آن چه در نامه‌های دینی آمده است. چهره آیینی اسفندیار نموده می‌شود و سپس شخصیت وی را در حماسه بررسی می‌کنیم تا دو گانگی شخصیت وی در برنامه‌های دینی و حماسی پدیدار شود.