کتابخانه مجازی ادبیات

از نظر مترجم، این کتاب تنها اثری است که به گونه‌ای منسجم و روشمند، در حدی بسیار گسترده، ساختار نحوی زبان‌های ایرانی میانه غربی را مورد بررسی و پژوهش دقیق قرار داده است. وسعت دید، مثال‌های بسیار زیاد و متنوع از منابع گوناگون زبانی اعم از کتیبه و کتاب، دقت نظر در بیان قواعد نحوی، آغاز انجام موضع، همه و همه بر تسلط، توجه و کارآمدی نویسنده اثر گواهی می‌دهد. این پژوهش می‌کوشد تا نحو را بر اساس منابع متفاوت، با وجود تفاوت و تمایزات اندیشه‌ای که در زمان وجود، میان آنها بوده است، منظم کند.

ساختن فعل بسیط و گرفتن مشتق از آن در زمره امکاناتی است که اگر به درستی از آن بهره گرفته شود، بسیاری از مشکلات زبان فارسی را در زمینه واژه‌سازی علمی حل خواهد کرد. در این کتاب ضمن آنکه طرحی اجمالی از علم صرف یا ساخت‌واژه به دست داده شده و مبانی نظری آن تشریح شده، به بررسی اشتقاق از افعال بسیط پرداخته شده و کوشیده شده تا اهمیت آن روشن شود. رویکردی که در این پژوهش اختیار شده، دارای دو ویژگی است: هم‌زمانی و زایشی. مراد از هم‌زمانی آن است که زبان فارسی نه در گذر زمان بلکه در شکل امروزی آن بررسی شده و مراد از زایشی آن است که از چشم‌‌انداز زبان‌شناسان زایشی به زبان به طور اعم و به ساخت‌واژه به طور خاص نگریسته شده است.

زبان سغدی از نظر تنوع و حجم ادبیات مکتوب، مهم‌ترین زبان ایرانی میانه شرقی است که بررسی و مطالعه آثار آن در آغاز قرن بیستم و با کشف گنجینه تورفان آغاز شده است. هدف از این کتاب، در مرحله نخست، شناساندن بیشتر زبان سغدی و سپس بازشناساندن فلسفه و آیین بودا و اصطلاحات خاص آن آیین از طریق این زبان دوره میانه و خویشاوند زبان فارسی و از طریق اصطلاحاتی است که مترجم سغدی زبان در مقابل آنها به کار برده است.

فرهنگی غنی و گسترده که از حدود هزاره دوم پیش از میلاد دشت‌های میان سیحون و جیحون را در اختیار خود گرفته بوده است و این همه فرهنگ ما و بخشی از فرهنگ ایرانی است. پس دریابیم فرهنگ غنی، گسترده، پربار و هنوز کم شناخته شده ایران را. و دست دکتر بدری قریب را صمیمانه بفشاریم که برشناخته شدن بخشی از این فرهنگ چنین همت بلند را به کار گرفته است. آیا جای آن نیست که بار دیگر انتشار کتاب فرهنگ سغدی، پژوهشی این چنین ارزنده را به جامعه دانش‌پژوهان فارسی زبان تبریک بگویم؟ در این فرهنگ، سرواژه‌های سغدی با معادل فارسی و انگلیسی آمده است. این واژه‌نامه در جهان زبان‌شناسی تاریخی کاری منحصر به فرد است. کتاب، گنجینه عظیمی از واژه‌ها و ترکیبات زبان سغدی را در اختیار پژوهشگران این زبان و دیگر زبان‌های کهن ایرانی و رشته‌های وابسته می‌گذارد و می‌توان آن را به مثابه ابزار اصلی برای مطالعات زبان‌های ایرانی به کار برد.